Komunikat po Drukuj

Ochrona praw nabytych K 12/03

11 lutego 2004 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał wniosek Krajowej Rady Sądownictwa w sprawie zgodności z Konstytucją niektórych przepisów Prawa o ustroju sądów powszechnych.

Trybunał w wyroku z dnia 18 lutego 2004 r. orzekł, że art. 1 pkt 5 lit. a i b ustawy z dnia 14 grudnia 2001 r. zmieniający art. 198 § 2 i § 3 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. zmieniający art. 91 § 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych są zgodne z art. 2 i art. 178 ust. 2 Konstytucji. TK orzekł także, że art. 23 i art. 24 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych są zgodne z art. 10 i z art. 173 Konstytucji, oraz że art. 27, w części, w jakiej upoważnia Ministra Sprawiedliwości do odwołania prezesa sądu pomimo negatywnej opinii Krajowej Rady Sądownictwa jest niezgodny z art. 10 i art. 173 Konstytucji. Przepis ten traci moc obowiązującą z dniem 31 sierpnia 2004 r.

Trybunał uznał, ze problematyka wynagrodzeń sędziowskich powinna być postrzegana w szerokim kontekście dobra wymiaru sprawiedliwości. Sędziowie jako funkcjonariusze publiczni powinni mieć zapewnione wynagrodzenia odpowiadające godności urzędu i zakresowi wykonywanych obowiązków. Z drugiej strony TK zważył, iż kategoria wynagrodzeń sędziowskich jest trwale związana z sytuacją budżetową państwa. Wprowadzone zmiany, zmniejszające kwoty dodatków do wynagrodzeń, wiązały się z poszukiwaniem oszczędności w budżecie. Zdaniem Trybunału ustawodawca uchwalając zaskarżone zmiany nie przekroczył granic swobody wskazanych w Konstytucji. TK podkreślił, że zmiana wprowadzona została w okresie vacatio legis. Ponieważ zaskarżona ustawa nie stała się obowiązującym prawem, nie zaistniały prawa podmiotowe (a także nie ukształtowała się ekspektatywa tych praw). Ewentualne oczekiwania finansowe sędziów nie podlegają więc ochronie wynikającej z art. 2 Konstytucji (zasada ochrony praw nabytych).

Trybunał uznał, że wprowadzona zmiana procedur powoływania prezesów sądów powszechnych jest zgodna z Konstytucją. Kompetencje opiniodawcze zgromadzeń sędziów przeniesione zostały na Krajową Radę Sądownictwa, będącą najwyższą reprezentacją środowiska sędziowskiego. Wiążąca opinia w sprawie powoływania prezesów i wiceprezesów została więc zatrzymana w pionie władzy sądowniczej. Trybunał uznał natomiast za niezgodne z Konstytucją unormowania znoszące instytucję wiążącego sprzeciwu środowiska sędziowskiego wobec decyzji Ministra Sprawiedliwości w sprawie odwołania prezesa sądu powszechnego. Przyzwolenie na odwołanie sędziego mimo negatywnej opinii Krajowej Rady Sądownictwa, mogłoby prowadzić do naruszenia zasady niezależności sądów i niezawisłości sędziów (art. 10, art. 78 Konstytucji).

Rozprawie przewodniczył Prezes TK Marek Safjan, a sprawozdawcą był Sędzia TK Jerzy Stępień.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.