Trybunał Konstytucyjny

Adres: 00-918 Warszawa, al. Szucha 12 a
prasainfo@trybunal.gov.pl tel: +22 657-45-15

Biuletyn Informacji Publicznej

Transmisja

Prawo wykonywania zawodów adwokata i radcy prawnego P 21/02

18 lutego 2004 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał połączone pytania prawne Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie w sprawie zgodności z Konstytucją niektórych przepisów prawa o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych, dotyczących naboru na aplikacje adwokackie. 
  
Trybunał orzekł, że art. 58 pkt 12 lit. j Prawa o adwokaturze oraz art. 60 pkt 8 b ustawy o radcach prawnych są niezgodne z art. 87 Konstytucji oraz nie są niezgodne z art. 17 Konstytucji. TK orzekł także, ze art. 40 pkt 4 Prawa o Adwokaturze jest niezgodny z art. 2, art. 65 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 17, art. 32 i art. 87 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 40 pkt 4 Prawa o adwokaturze ma charakter blankietowy. Brak określenia ustawowych przesłanek dla ustalania maksymalnej liczby aplikantów adwokackich sprawia, że samorząd korporacyjny może ustanawiać je w sposób całkowicie dowolny. Dowolność ta może prowadzić do ograniczania konstytucyjnych wolności wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy (art. 65 ust. 1 Konstytucji).

Art. 58 pkt 12 lit. j Prawa o adwokaturze oraz art 60 pkt 8 b ustawy o radcach prawnych upoważniły Naczelną Radę Adwokacką i Krajowa Radę Radców Prawnych do ustalania zasad przeprowadzania konkursów na aplikację adwokackie i radcowskie. Zdaniem Trybunału zakwestionowane przepisy dopuszczają sytuację, w której samorząd korporacyjny mocą aktów prawa wewnętrznie obowiązującego wpływa na sytuację osób nie będących jeszcze członkami korporacji. Konsekwencją uchwał organów samorządu może być ograniczenie konstytucyjnie gwarantowanej wolności wyboru zawodu (art. 65 ust. 1 Konstytucji). Trybunał wskazał, że ograniczenia konstytucyjnie gwarantowanych wolności i praw obywatelskich powinny być unormowane w aktach prawnych o randze ustawy. Ponieważ jednak przepisy zaskarżonych ustaw nie określały przesłanek i zakresu przeprowadzania konkursów na aplikacje, umożliwiając dowolne normowanie tych kwestii w aktach prawnych wewnątrz korporacyjnych, zostały one uznane za niezgodne z Konstytucją. TK podkreślił, że instytucje przeprowadzające konkurs dopuszczający do aplikacji, nie mają jednocześnie pełnej niezależności w ustalaniu jego zasad.

Orzeczenie TK stanowi podstawę do podjęcia postępowań w sprawach, w których Trybunałowi postawione zostały pytania prawne i umożliwia sądowi pytającemu (NSA) uwzględnienie wyroku TK orzekającego o niezgodności z Konstytucją przepisów, które mają stanowić jedną z podstaw rozstrzygnięcia w tych sprawach. Wyrok Trybunału nie może być natomiast podstawą do automatycznego unieważnienia wszystkich konkursów przeprowadzanych przez samorządy zawodowe. Osoby, które nie podjęły w tych sprawach kroków prawnych przed NSA będą więc mogły jeszcze raz przystąpić do konkursów organizowanych na nowych zasadach.

Rozprawie przewodniczył Prezes TK Marek Safjan, a sprawozdawcą był Sędzia TK Marian Grzybowski.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

Prasa:
GŁOS WIELKOPOLSKI, 2 listopada 2004 r. 
Kazimierz Brzeziński: To aplikacja marzeń.
GAZETA PRAWNA Nr 216, 4 listopada 2004 r.
Tomasz Pietryga: Rewolucji nie będzie.
GAZETA PRAWNA Nr 168, 27 - 29 sierpnia 2004
Przeciągają się prace nad nowelizacją ustawy. Z adw. Stanisławem Rymarem, prezesem Naczelnej Rady Adwokackiej, rozmawia Marta Pionkowska
GAZETA PRAWNA Nr 138, 16 - 18 lipca 2004
Ewa Usowicz: Nabór pod znakiem zapytania
GAZETA WYBORCZA Nr 164, 15 lipca 2004
Ewa Siedlecka: Prowizorka u radców
GAZETA PRAWNA Nr 137, 15 lipca 2004
Kontrowersje wokół aplikacji (ewus)
RZECZPOSPOLITA Nr 105, 6 maja 2004
Reakcje: Jacek Trela: Korporacje dla krewnych
GAZETA PRAWNA Nr 87, 5 maja 2004
Michał Wachowski: Czy grozi nam fala procesów.
GŁOS WYBRZEŻA, 15 kwietnia 2004
Tadeusz Gruchalla: Legislacyjne zamieszanie
GAZETA PRAWNA Nr 69, 7 kwietnia 2004
Konferencja "GP" Aplikacje prawnicze po wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Nowelizacja pilnie potrzebna.
ŻYCIE, 31 marca 2004
Kinga Graczyk: Rysa na prawniczym monolicie
GAZETA PRAWNA Nr 54, 17 marca 2004
Zenon Klatka: Polemiki - kontrowersje. Czy korporacje miały dużo czasu.
GAZETA PRAWNA Nr 54, 17 marca 2004
Tomasz Pietryga: Radcowie chcą przejąć sprawy rodzinne
RZECZPOSPOLITA Nr 60, 11 marca 2004
Michał Wachowski: Pozostało niewiele czasu
NASZ DZIENNIK Nr 59, 10 marca 2004
Zenon Baranowski: Niekonstytucyjny brak waloryzacji
GAZETA PRAWNA Nr 46, 5 - 7 marca 2004
Tomasz Pietryga: Radcowie podejmują ryzyko; Korporacje miały dużo czasu. Trzy pytania do prof. Mariana Grzybowskiego, sędziego TK
ŻYCIE WARSZAWY Nr 55, 5 marca 2004
Marcin Dzierżanowski: Adwokaci z urodzenia
ŻYCIE, 4 marca 2004
Kinga Graczyk: Będzie kompromis. Przyszłość młodych prawników w rękach Komisji Sprawiedliwości
RZECZPOSPOLITA Nr 54, 4 marca 2004
Hanna Fedorowicz: Aplikacje - kompromis możliwy
GAZETA PRAWNA Nr 45, 4 marca 2004
Minister nie chce prowadzić konkursów na aplikacje (tpk).
GAZETA PRAWNA Nr 44, 3 marca 2004
Ewa Bednarek: W tym roku jeszcze na starych zasadach
RZECZPOSPOLITA Nr 53, 3 marca 2004
Hanna Fedorowicz: Do zawodu także bez aplikacji
GAZETA WYBORCZA Nr 51, 1 marca 2004
Ewa Siedlecka: Rewolucyjne otwarcie zawodów prawniczych? Nie tak skoro, panie bracie.
RZECZPOSPOLITA Nr 49, 27 lutego 2004
Zygmunt Tobor, Tomasz Pietrzykowski: Gwałtowna zmiana reguł gry. 
DZIENNIK ŁÓDZKI, 28 - 29 lutego 2004
Monika Pietras, Anna Kołakowska: Aplikacje z niewiadomą
GAZETA PRAWNA Nr 39, 25 lutego 2004
To nie korporacje przegrały. Rozmowa z Andrzejem Kalwasem, prezesem Krajowej Rady Radców Prawnych. Rozmawiał Tomasz Pietryga.
NEWSWEEK - POLSKA Nr 9, 29 lutego 2004
Paweł Szaniawski: Uchylone drzwi. 
RZECZPOSPOLITA Nr 44, 21 lutego 2004
Jolanta Kroner, Hanna Fedorowicz: Wyrok Trybunału nie dotyczy spraw w toku.
RZECZPOSPOLITA Nr 43, 20 lutego 2004
Nowe konkursy jeszcze w tym roku. Rozmowa z Przemysławem Gosiewskim, posłem PiS, autorem projektu ustawy o dostępie do zawodów prawniczych. Rozmawiała Hanna Fedorowicz
GAZETA PRAWNA Nr 36, 20 - 22 lutego 2004
O tym się mówi. Nabór na aplikację musi być zmieniony. (Notował Tomasz Pietryga)
GAZETA PRAWNA Nr 36, 20 - 22 lutego 2004
Aleksander Chećko: Sen w Trybunale
GAZETA PRAWNA Nr 36, 20 - 22 stycznia 2004
Tomasz Pietryga: Egzaminy w zawieszeniu
ŻYCIE Nr 30, 18 lutego 2004
Kinga Graczyk: W kolejce do adwokata.
RZECZPOSPOLITA Nr 41, 18 lutego 2004
Trybunał Konstytucyjny: Jak zostać aplikantem
NASZ DZIENNIK Nr 42, 19 lutego 2004
Zenon Baranowski: Aplikacje uczciwe
GAZETA WYBORCZA Nr 42, 19 lutego 2004
Pomoc limitowana (ES)
ŻYCIE Nr 31, 19 lutego 2004
Kinga Graczyk: Wyrok na palestrę
ŻYCIE Nr 31, 19 lutego 2004
Kinga Graczyk: Sami swoi. Aplikacje bez limitów
RZECZPOSPOLITA Nr 42, 19 lutego 2004
Jolanta Kroner: Trybunał Konstytucyjny uchylił przepisy z poprzedniej epoki
RZECZPOSPOLITA Nr 42, 19 lutego 2004
Żaneta Semprich: Ad vocem. Łatwiej o togę