Spółdzielnie mieszkaniowe; statut spółdzielni; zasady rozliczenia z tytułu zwrotu wkładu mieszkaniowego, będącego ekwiwalentem spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu. K 36/12
27 czerwca 2013 r. o godz. 8.30 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący zasad rozliczenia zwrotu wkładu mieszkaniowego, będącego ekwiwalentem spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 8 pkt 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych w zakresie, w jakim przepis ten upoważnia spółdzielnię mieszkaniową do uregulowania w statucie zasad rozliczenia z tytułu zwrotu wkładu mieszkaniowego, będącego ekwiwalentem spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, w sytuacji gdy sam lokal mieszkalny nie podlega zbyciu w drodze przetargu z art. 2 w związku z art. 64 ust. 1 konstytucji.
Kwestionowany przepis przekazuje do określenia w postanowieniach statutu spółdzielni mieszkaniowej sprawy nieuregulowane w tej ustawie, w tym dotyczące w szczególności wnoszenia, ustalania i waloryzacji wkładu mieszkaniowego.
Wnioskodawca wskazuje, że statut spółdzielni mieszkaniowej jest aktem, który z zasady może regulować tylko stosunki pomiędzy spółdzielnią a jej członkami. Postanowienia statutu, które określają zasady waloryzacji kwot z tytułu wkładów mieszkaniowych zwracanych osobom uprawnionym, powinny zatem dotyczyć jedynie członków spółdzielni. Tymczasem, ze względu na brak w tym zakresie przepisów ustawowych, statuty spółdzielni mieszkaniowych kształtują również zasady rozliczeń wkładów mieszkaniowych z osobami uprawnionymi, które nie są członkami spółdzielni. Prowadzi to do arbitralnego unormowania sytuacji prawnej osób, które nie będąc członkami spółdzielni nie mają żadnego wpływu na treść uchwalonego statutu ani nie mogą zakwestionować jego postanowień na drodze sądowej. Takie rozwiązanie narusza zasady: demokratycznego państwa prawnego oraz poprawnej legislacji.
Kwestionowana regulacja godzi również, w ocenie wnioskodawcy, w zasadę sprawiedliwości społecznej, ponieważ postanowienia statutów spółdzielni nie będących źródłem powszechnie obowiązującego prawa, w zakresie wysokości wkładu mieszkaniowego, są niekorzystne z perspektywy osób uprawnionych, określonych w art. 14 i 15 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.
Roszczenie o zwrot wkładu mieszkaniowego ma charakter majątkowy, gdyż dotyczy określonej kwoty pieniężnej. W kwestionowanym przepisie ustawodawca nie wywiązał się z obowiązku stanowienia prawa w sposób gwarantujący należytą ochronę temu prawu majątkowemu, co narusza konstytucję - podkreśla wnioskodawca.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Zbigniew Cieślak, sprawozdawcą będzie sędzia TK Marek Kotlinowski.