Gospodarka nieruchomościami; zwrot wywłaszczonej nieruchomości. P 12/11
25 września 2012 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku dotyczące zwrotu wywłaszczonej nieruchomości.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 137 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami w zakresie, w jakim nie uznaje nieruchomości za zbędną na określony w decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości cel, na której w terminie 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, rozpoczęto prace związane z realizacją tego celu i w terminie 10 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, cel ten zrealizowano, lecz następnie przeznaczono ją na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, z art. 21 ust. 2 konstytucji.
Zgodnie z art. 136 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli stosownie do treści art. 137, stała się zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu.
W ocenie sądu pytającego z art. 137 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, że nieruchomość jest zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, jeżeli pomimo upływu siedmiu lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacją tego celu. Alternatywnie - w taki sam sposób liczonym dziesięcioletnim terminie cel ten nie został zrealizowany. Oznacza to, że nieruchomość nie jest zbędna na określony w decyzji o wywłaszczeniu cel, jeżeli w terminie siedmiu lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, rozpoczęto prace związane z realizacją tego celu i w terminie dziesięciu lat liczonym od tego samego zdarzenia cel ten został zrealizowany. Przekroczenie któregokolwiek ze wskazanych terminów jest równoważne z uznaniem, że nieruchomość jest zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu.
W ocenie sądu pytającego kwestionowany przepis nie przewiduje możliwości zwrotu nieruchomości, na której wprawdzie zrealizowano cel określony w decyzji o wywłaszczeniu z zachowaniem wskazanych terminów, ale później ten sposób wykorzystywania zarzucono i przystąpiono do wykorzystywania nieruchomości w innym celu, nawet również publicznym.
Fakt zagospodarowania w określony sposób wywłaszczonej nieruchomości, nie stanowi zdaniem sądu pytającego przeszkody do zwrotu, jeżeli nieruchomość mimo tego jest zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu w znaczeniu przyjętym w kwestionowanym przepisie. Wynika to z tego, że legalna definicja zbędności wywłaszczonej nieruchomości koncentruje się na realizacji celu wywłaszczenia w określonym terminie. Powoduje to, że zrealizowanie celu wywłaszczenia z uchybieniem terminów określonych w kwestionowanym przepisie uzasadnia żądanie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości.
Zdaniem sądu pytającego niekonstytucyjność art. 137 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami polega na pominięciu, w zawartym tam wyliczeniu warunków uznania wywłaszczonej nieruchomości za zbędną, sytuacji faktycznej, w której po zrealizowaniu celu określonego w decyzji o wywłaszczeniu z zachowaniem określonych w tym przepisie terminów nieruchomość zostanie przeznaczona na inny cel.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Piotr Tuleja, sprawozdawcą będzie sędzia TK Mirosław Granat.