Postępowanie sądowe w sprawach wyborczych; dopuszczalność wznowienia postępowania. K 7/09
21 lipca 2009 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący wyłączenia dopuszczalności wznowienia postępowania sądowego w sprawach wyborczych.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
- art. 91 ust. 3 zdanie 2 ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 roku - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie, w jakim wyłącza dopuszczalność wznowienia postępowania - z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 konstytucji;
- art. 74 ust. 3 zdanie 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 roku - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego w zakresie, w jakim wyłącza dopuszczalność wznowienia postępowania - z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 konstytucji;
- art. 80 ust. 2 zdanie 5 ustawy z dnia 27 września 1990 roku o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie, w jakim wyłącza dopuszczalność wznowienia postępowania - z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 konstytucji.
Kwestionowane przepisy ustanawiają szczególny tryb postępowania sądowego, w którym rozpoznawane są powstałe w kampanii wyborczej sprawy związane z rozpowszechnianiem materiałów wyborczych zawierających nieprawdziwe informacje dotyczące kandydata. Tryb ten ma pełnić funkcję prewencyjną poprzez zapewnienie kandydatowi możliwości ochrony wizerunku przed pomówieniami. Sądy powszechne (w I instancji - sąd okręgowy, w II instancji - sąd apelacyjny) rozpatrują sprawę w postępowaniu nieprocesowym uregulowanym w kodeksie postępowania cywilnego. Sądy obydwu instancji dysponują bardzo krótkim terminem (24 godziny) na wyjaśnienie okoliczności stanu faktycznego i wydanie rozstrzygnięcia. Szybkość jest uzasadniona charakterem rozpoznawanej sprawy, która toczy się w kampanii wyborczej. Postanowienie zapadłe w II instancji podlega natychmiastowemu wykonaniu. Wyłączenie przez ustawodawcę w kwestionowanych przepisach możliwości weryfikacji postępowań przedwyborczych w ramach postępowań ze skargi o wznowienie postępowania w oparciu o właściwe przepisy k.p.k. nie da się w żaden sposób racjonalnie uzasadnić specyfiką postępowań. Ewentualne prawo do wniesienia skargi wznowieniowej w niczym nie zagraża efektywności i szybkości rozpoznawania spraw w I i II instancji. Zdaniem wnioskodawcy ustawodawca naruszył konstytucyjne gwarancje związane z prawem do sądu w zakresie, w jakim nie zapewnił odpowiednio ukształtowanej procedury sądowej.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Mirosław Wyrzykowski, a sprawozdawcą będzie wiceprezes TK Janusz Niemcewicz .