Wygaśnięcie własnościowego prawa do lokalu spółdzielczego. K 12/08
11 grudnia 2008 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego dotyczący wygaśnięcia własnościowego prawa do lokalu spółdzielczego.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 227 § 1 ustawy z dnia 16 września 1982 roku - Prawo spółdzielcze z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Zgodnie z kwestionowanym przepisem własnościowe prawo do lokalu wygasa z upływem sześciu miesięcy od dnia ustania członkostwa z innych przyczyn niż śmierć członka, chyba że członek przed upływem tego terminu wskaże osobę, której zbył prawo, a osoba ta złoży deklarację członkowską. W tym wypadku prawo wygasa, gdy odmowa przyjęcia tej osoby na członka spółdzielni stanie się ostateczna, a od dnia ustania członkostwa upłynęło 6 miesięcy. Nabywca może, w ciągu 3 miesięcy od dnia doręczenia mu zawiadomienia o ostatecznej odmowie spółdzielni, wystąpić do sądu o nakazanie przyjęcia go w poczet członków spółdzielni. Przepis ten został uchylony ustawą z 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw. Nadal wywiera on jednak skutki prawne w odniesieniu do osób, których własnościowe prawo do lokalu wygasło na jego podstawie w wyniku utraty członkostwa w spółdzielni mieszkaniowej, a w konsekwencji orzekana jest w stosunku do nich eksmisja z lokalu. Mimo, że powstanie własnościowego prawa do lokalu było powiązane z członkostwem w spółdzielni nie każde ustanie członkostwa powodowało wygaśnięcie własnościowego prawa do lokalu z mocy prawa. Sankcję w postaci wygaśnięcia własnościowego prawa do lokalu przewidziano tylko w niektórych wypadkach ustania członkostwa w spółdzielni: wypowiedzenia członkostwa, wykluczenia lub wykreślenia z rejestru członków spółdzielni. Zasada związania własnościowego prawa do lokalu z członkostwem w spółdzielni nie miała więc charakteru bezwzględnego i nie była realizowana w ustawie prawo spółdzielcze w sposób konsekwentny. Zdaniem wnioskodawcy kwestionowany przepis służył jedynie realizacji zasady związania własnościowego prawa do lokalu z członkostwem w spółdzielni. Pozbawienie własnościowego prawa do lokalu w wymienionych wypadkach było sankcją za utratę członkostwa. Takie stanowisko zajął też Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 30 marca 2004 r. w odniesieniu do art. 178 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. W opinii wnioskodawcy uznanie przez Trybunał Konstytucyjny, że kwestionowany przepis jest niezgodny z konstytucją, umożliwiłoby wznowienie postępowania osobom, które zostały eksmitowane z powodu wygaśnięcia własnościowego prawa do lokalu. Tak jak ma to miejsce na skutek utraty mocy przez, analogiczny w swojej treści do art. 227 § 1 prawa spółdzielczego, późniejszy przepis - art. 178ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.
Rozprawie będzie przewodniczyła sędzia TK Ewa Łętowska, a sprawozdawcą będzie wiceprezes TK Janusz Niemcewicz.