Wynagrodzenie biegłego. K 35/04
14 marca 2005 r. o godz. 12:30 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie konstytucyjności niektórych przepisów Kodeksu postępowania karnego w zakresie, w jakim nie przewidują możliwości sądowej kontroli postanowienia prokuratora o wynagrodzeniu biegłego.
Biegły jest osobą powoływaną w sytuacji, gdy rozstrzygnięcie danego zagadnienia w postępowaniu sądowym lub administracyjnym wymaga wiedzy specjalistycznej, którą nie dysponuje sąd lub organ rozpoznający sprawę. W postępowaniu karnym biegły może być także powoływany przez organ prowadzący postępowanie przygotowawcze. Wysokość wynagrodzenia biegłego określa sąd (w postępowaniu przygotowawczym - prokurator), uwzględniając kwalifikacje, nakład pracy i poświęcony czas oraz w miarę potrzeby poniesione wydatki (art. 10 dekretu z 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym).
Wysokość przyznanego przez organ wynagrodzenia biegły może kwestionować w drodze zażalenia. W postępowaniu sądowym o wynagrodzeniu biegłego rozstrzyga sąd orzekający co do istoty sprawy. W postępowaniu przygotowawczym zażalenie rozpoznaje prokurator nadrzędny (art. 465 § 2 K.p.k.). Orzecznictwo Sądu Najwyższego konsekwentnie wyłącza możliwość wytoczenia w takich sprawach powództwa przed sądem cywilnym. Zatem biegły wykonujący czynności w postępowaniu przygotowawczym nie ma możliwości poddania kwestii wynagrodzenia rozstrzygnięciu sądowemu. Zdaniem Rzecznika art. 302 § 1 w związku z art. 465 § 2 K.p.k. nie przewidując sądowej kontroli postanowienia prokuratora o wysokości przyznanego biegłemu wynagrodzenia pozbawia biegłego prawa dostępu do sądu. Narusza zatem art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji. Wnioskodawca podkreśla, że wyłączenie drogi sądowej dla ochrony prawa majątkowego biegłego jest sprzeczne z art. 45 ust. 1 Konstytucji, zgodnie z którym każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Mirosław Wyrzykowski, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Marian Zdyb.