Prawo wykonywania zawodów adwokata i radcy prawnego P 21/02
18 lutego 2004 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna połączone pytania prawne Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie w sprawie zgodności z Konstytucją niektórych przepisów prawa o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych, dotyczących naboru na aplikacje adwokackie.
Uchwałą Okręgowej Rady Adwokackiej w Krakowie odmówiono Michałowi K. wpisu na listę aplikantów Izby Adwokackiej w Krakowie. W uzasadnieniu powołano się na uzyskany przez niego wynik konkursu na aplikację oraz limit przyjęć wprowadzony uchwalą Zgromadzenia Izby Adwokackiej. Sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zawiesił jej rozpatrzenie i zwrócił się z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego. NSA powziął wątpliwość, co do zgodności z Konstytucją art. 58 pkt 12 lit. j i art. 40 ustawy Prawo o Adwokaturze, na podstawie których wydana została zakwestionowana uchwała.
Zdaniem Michała K. uchwała Rady Adwokackiej została wydana bez podstawy prawnej, w oparciu o akty wewnętrzne korporacji zawodowej. Uchwala miała charakter ogólny i dotyczyła osób starających się o wpis na listę aplikantów adwokackich, nie będących jeszcze członkami korporacji zawodowej. W skierowanym do Trybunału pytaniu prawnym Naczelny Sąd Administracyjny zwraca uwagę, że uchwały korporacji nie należą do systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego wymienionych w art. 87 Konstytucji, w związku z czym nie mogą one kształtować praw i obowiązków osób nie należących jeszcze do samorządu.
Michał K. uważa, że uchwała Rady Adwokackiej naruszyła konstytucyjną zasadę swobody wyboru wykonywania zawodu (art. 17 ust. 2 Konstytucji). W art. 17 ust. 2 Konstytucji w zdaniu drugim zawarty jest wprost zakaz naruszania przez samorządy zawodowe wolności wykonywania zawodu oraz ograniczania wolności podejmowania działalności gospodarczej. Zdaniem składu pytającego NSA powstaje pytanie, czy ustawodawca może w ogóle upoważnić samorządy zawodowe reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego do wprowadzania tego typu ograniczeń wykonywania zawodu.
Analogiczne wątpliwości prezentuje naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, odnośnie sprawy Agnieszki G., której odmówiono wpisu na listę aplikantów radcowskich.
Rozprawie będzie przewodniczyć Prezes TK Marek Safjan, a sprawozdawcą będzie Sędzia TK Marian Grzybowski.