Tom XLV: Kamil Zaradkiewicz, Instytucjonalizacja wolności majątkowej. Koncepcja prawa podstawowego własności i jej urzeczywistnienie w prawie prywatnym, Warszawa 2013 /
Data: 26 VIII 2014 godz.: 21.21
ze wstępu do książki:
"Własność traktowana jest jako pojęcie stanowiące "fenomen" porządku prawnego. Niepodważalne jest jej fundamentalne znaczenie w systemie prawa i życiu każdego człowieka. (.) Współcześnie jest to zarówno tradycyjna instytucja prawa cywilnego, jak i konstytucyjne prawo jednostki nakładające na państwo określone obowiązki. Ochrona własności obejmuje nie tylko możliwość odparcia bezprawnych działań innych uczestników obrotu ale także gwarancje przypisania i zakaz bezprawnej ingerencji ze strony władz publicznych. (.) Podjęte zagadnienia nie wyczerpują licznych pytań i wątpliwości, które mogą wiązać się z analizowaną problematyką. Celem niniejszych rozważań jest jedynie próba naszkicowania ogólnych kryteriów i założeń, którymi w świetle Konstytucji powinien kierować się ustawodawca kształtując różne rozwiązania systemu prawa prywatnego. Wnioski w tym zakresie wydają się najważniejsze, gdy chodzi o ocenę funkcji i celów konstytucyjnej ochrony własności.
Bez ustawowego ukształtowania treści i ram własności nie można urzeczywistnić konstytucyjnej zasady wolności majątkowej. Nie istnieje bowiem własność bez jej ustawowego określenia (instytucjonalizacji). W świetle art. 21 Konstytucji konieczne jest przede wszystkim wyraźne odróżnienie tej kompetencji od wywłaszczenia. Dominująca we współczesnej literaturze i orzecznictwie koncepcja kształtowania treści instytucji konstytucyjnych w ramach modelu tzw. ważenia wartości (tzw. model zasad) nie może jednak prowadzić do wniosku o względności ochrony własności. Nie można traktować tego prawa jako podlegającego dowolnemu kształtowaniu, jako wartości relatywnej i pozostawiającej ustawodawcy swobodę uzależnioną jedynie od oceny stosunku szeroko rozumianej własności wobec innych wartości konstytucyjnych. W pracy podjęto też próbę rozstrzygnięcia, czym jest tzw. istota prawa własności, o której mowa w art. 64 ust. 3 Konstytucji."