Komunikat po Drukuj

Zobowiązania podatkowe; zasady naliczania odsetek za zwłokę. SK 2/10

Zasady naliczania odsetek za zwłokę są niezgodne z konstytucją.

18 października 2011 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 59 ust. 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym oraz par. 48 Uchwały Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK z 3 października 2006 r. w sprawie Regulaminu TK ogłosił wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym w sprawie skargi konstytucyjnej spółki Polnord S.A. dotyczącej zobowiązania podatkowego (zasady naliczania odsetek za zwłokę).

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 27 czerwca 2003 r. o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zadania i kompetencje organów oraz organizację jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w zakresie, w jakim wyłącza odpowiednie stosowanie art. 54 § 1 pkt 1 i 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, jest niezgodny z art. 84 w związku z art. 64 ust. 1 i 2, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i art. 2 konstytucji. Trybunał umorzył postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

W rozpoznanej sprawie zarzut niekonstytucyjnej ingerencji w prawa majątkowe skarżącej spółki dotyczył nie samego nałożenia podatku, lecz nałożenia obciążeń dodatkowych, wykraczających poza granice podatku. Trybunał stwierdził, że choć środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym nie stanowią, w rozumieniu prawa cywilnego, własności posiadacza rachunku, to jednak - na każde jego żądanie - bank ma obowiązek ich zwrotu, w całości lub w części (art. 726 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że posiadaczowi rachunku przysługuje wobec banku wierzytelność, będąca niewątpliwie prawem majątkowym, objętym zakresem art. 64 konstytucji. Znajduje to pełne potwierdzenie w przepisach prawa publicznego, które zajęcie rachunków bankowych dłużnika traktują jako zabezpieczenie równoznaczne z zajęciem innych przysługujących mu praw majątkowych.

Trybunał wskazał, że przyjęta w kwestionowanej regulacji zasada naliczania odsetek za zwłokę także za okres zabezpieczenia wykonania zobowiązania podatkowego na mieniu podatnika, oraz za okres od dnia wszczęcia postępowania kontrolnego do dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, stawia podatników kontrolowanych przez organy kontroli skarbowej w gorszej sytuacji w porównaniu z sytuacją prawną podatników kontrolowanych przez organy podatkowe, w stosunku do których odsetki nie są za wymienione okresy naliczane.

Trybunał zauważył, że zróżnicowanie sytuacji prawnej podatników w zależności od tego, jaki organ dokonuje weryfikacji, stawiało w gorszej sytuacji podatników kontrolowanych przez organy kontroli skarbowej, pozbawiając ich prawa nienaliczania odsetek za okres trwającego na ich majątku zabezpieczenia zobowiązania podatkowego. Trybunał uznał to zróżnicowanie za nieuzasadnione i arbitralne. Nie jest ono uzasadnione koniecznością realizacji ważnego interesu publicznego.

Trybunał Konstytucyjny uznał za uzasadniony interes publiczny egzekwowanie danin publicznych przez administrację podatkową za pomocą środków przewidzianych przez prawo. Zwraca jednak uwagę, że realizacja celu, jakim jest pobranie podatku, nie może przy okazji naruszać innych wartości konstytucyjnych.

Przewodniczący składu orzekającego: sędzia TK Marek Kotlinowski, sprawozdawca: sędzia TK Małgorzata Pyziak-Szafnicka.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.