Wydanie przez Prezesa Rady Ministrów w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 polecenia obowiązującego K 27/23
21 maja 2024 r. Trybunał Konstytucyjny ogłosił orzeczenie w sprawie wniosku grupy posłów dotyczącego wydania przez Prezesa Rady Ministrów w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 obowiązującego polecenia.
Trybunał orzekł, że art. 11 ust. 2 w związku z art. 11 ust. 2a, 2b i 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 340), w brzmieniu obowiązującym od 31 marca do 17 kwietnia 2020 r., rozumiany w ten sposób, że odnosi się także do przygotowania wyborów w stanie epidemii, jest zgodny z art. 2, art. 7, art. 68 ust. 4, art. 146 ust. 4 pkt 7 oraz z zasadą współdziałania władz wynikającą z preambuły Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Trybunał umorzył postępowanie w pozostałym zakresie.
Orzeczenie zapadło jednogłośnie.
We wniosku grupa posłów wniosła o zbadanie zgodności:
1) art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, 567, 568 i 695), rozumianego w ten sposób, że nie odnosi się do poleceń wydanych w związku z przygotowaniem wyborów w stanie epidemii z zasadą współdziałania władz wynikającą z preambuły Konstytucji, art. 2 w zw. z art. 87 ust 1, art. 68 ust. 4 oraz art. 7 w zw. z art. 148 pkt 4 i w zw. z art. 146 ust. 1, 2 oraz 4 pkt 7 Konstytucji;
a w razie nieuwzględnienia powyższego wniosku, o zbadanie zgodności
2) art. 11h ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1327, 1429, 1723, 1860 i 2029, dalej ustawa o COVID-19), rozumianego w ten sposób, że nie odnosi się do poleceń wydanych w związku z przygotowaniem wyborów w stanie epidemii z zasadą współdziałania władz wynikającą z preambuły Konstytucji, art. 2, art. 68 ust. 4 oraz art. 7 w zw. z art. 148 pkt 4 i w zw. z art. 146 ust. 1, 2 oraz 4 pkt 7 Konstytucji.
Po dokonaniu analizy dwóch pism procesowych wnioskodawcy oraz po uzyskaniu informacji w trakcie rozprawy, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że intencją wnioskodawcy, potwierdzoną modyfikacją wniosku, była kontrola normy prawnej zrekonstruowanej z przepisów ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych - w brzmieniu obowiązującym od 31 marca do 17 kwietnia 2020 r.
Wnioskodawca w treści pism procesowych oraz podczas rozprawy zarysował problem konstytucyjny, który wynika z odmiennej interpretacji tego przepisu przez organy administracji publicznej oraz sądy. Trybunał badając argumentację wnioskodawcy uznał, iż problem ten nie odnosi się do samych poleceń wydanych w związku z przygotowaniem wyborów, tylko ogólnie kompetencji Prezesa Rady Ministrów do przygotowywania wyborów w stanie epidemii. Systemowa wykładnia przedmiotu kontroli pozwala bowiem na stwierdzenie, że przepisy te regulują zasady realizacji nakazywanych przez ustawy i Konstytucję kompetencji Prezesa Rady Ministrów w stanie epidemii.
Trybunał podkreślił, że sprawa rozpoznana przez Trybunał pozostaje w ścisłym związku z dwiema decyzjami Prezesa Rady Ministrów, których kopie znajdują się w aktach niniejszej sprawy, tj.: 1) decyzji z 16 kwietnia 2020 r., w której Prezes Rady Ministrów, na podstawie art. 11 ust. 2 w związku z art. 11 ust. 2a i ust. 3 ustawy, polecił Poczcie Polskiej S.A. realizację działań w zakresie przeciwdziałania COVID-19, polegających na podjęciu i realizacji niezbędnych czynności zmierzających do przygotowania przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w trybie korespondencyjnym, w szczególności poprzez przygotowanie struktury organizacyjnej, zapewnienie niezbędnej infrastruktury oraz pozyskanie koniecznych zasobów materialnych i kadrowych oraz 2) decyzji z 16 kwietnia 2020 r., w której Prezes Rady Ministrów, na podstawie art. 11 ust. 2 w związku z art. 11 ust. 2a i ust. 3 ustawy, polecił Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych S.A. realizację działań w zakresie przeciwdziałania COVID-19, polegających na wydrukowaniu odpowiedniej liczby kart do głosowania, instrukcji głosowania korespondencyjnego oraz oświadczeń o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania niezbędnych do przeprowadzenia głosowania korespondencyjnego w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. W decyzjach tych została zrekonstruowana norma prawna stanowiąca przedmiot wniosku.
W konsekwencji Trybunał Konstytucyjny zbadał zgodność art. 11 ust. 2 w związku z art. 11 ust. 2a, 2b i 3 ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 31 marca do 17 kwietnia 2020 r., rozumianego w ten sposób, że odnosi się także do przygotowania wyborów w stanie epidemii, z art. 2, art. 7, art. 68 ust. 4, art. 146 ust. 4 pkt 7 oraz z zasadą współdziałania władz wynikającą z preambuły Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy, „Wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie i państwowe osoby prawne, organy samorządu terytorialnego, samorządowe osoby prawne oraz samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej w związku z przeciwdziałaniem COVID-19. Polecenia podlegają natychmiastowemu wykonaniu. O wydanych poleceniach wojewoda niezwłocznie informuje właściwego ministra”.
Zaskarżony art. 11 ust. 2 stanowi, że „Prezes Rady Ministrów, z własnej inicjatywy lub na wniosek wojewody, po poinformowaniu ministra właściwego do spraw gospodarki może, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, wydawać polecenia obowiązujące inne, niż wymienione w ust. 1, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz przedsiębiorców. Polecenia są wydawane w drodze decyzji administracyjnej, podlegają one natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia oraz nie wymagają uzasadnienia”.
Zaskarżone związkowo przepisy stanowią:
„2a. Wydając polecenie, o którym mowa w ust. 2, z własnej inicjatywy, Prezes Rady Ministrów może wyznaczyć ministra odpowiedzialnego za zawarcie umowy.
2b. Zadania Prezesa Rady Ministrów wynikające z ust. 2 i 2a wykonuje Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z jego upoważnienia.
3. Wykonywanie zadań, o których mowa w ust. 2 i 2a, następuje na podstawie umowy zawartej z przedsiębiorcą przez:
1) Prezesa Rady Ministrów lub
2) wyznaczonego ministra, lub
3) właściwego wojewodę
- i jest finansowane ze środków budżetu państwa z części budżetowej, której dysponentem jest, odpowiednio, Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, wyznaczony minister albo wojewoda”.
Trybunał Konstytucyjny przypomniał, że postanowieniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 lutego 2020 r. (…) wybory Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zostały zarządzone na niedzielę 10 maja 2020 r. Zgodnie z kalendarzem wyborczym stanowiącym załącznik do postanowienia do 23 marca 2020 r. należało powołać okręgowe komisje wyborcze, 26 marca 2020 r. mijał termin zgłaszania do Państwowej Komisji Wyborczej kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, do 5 kwietnia 2020 r. należało utworzyć obwody do głosowania w zakładach leczniczych, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych, domach studenckich i zespołach tych domów, do 19 kwietnia 2020 r. powinny zostać powołane obwodowe komisje wyborcze, 5 maja 2020 r. mijał termin składania wniosków o dopisanie do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie głosowania.
Dane Ministerstwa Zdrowia wskazują, że w Polsce od 4 marca 2020 r. do 15 maja 2024 r. miało miejsce sześć milionów sześćset sześćdziesiąt dwa tysiące sześćset osiemdziesiąt dwa zakażenia koronawirusem Sars-Cov-2, w tym sto dwadzieścia tysięcy sześćset dwa przypadki śmiertelne. W dniu 11 marca 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia uznała epidemię COVID-19 za pandemię, a liczba zakażeń i zgonów na całym świecie rosła wówczas lawinowo. W marcu 2020 r. wykryto w Polsce pierwszy przypadek koronawirusa Sars-Cov-2.
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. (…)ogłoszono stan epidemii w związku z zakażeniami koronawirusem SARS-CoV-2. Wprowadzono całkowity zakaz prowadzenia działalności polegającej na przygotowywaniu i podawaniu posiłków i napojów gościom siedzącym przy stołach lub gościom dokonującym własnego wyboru potraw z wystawionego menu, spożywanych na miejscu, działalności związanej z organizacją, promocją lub zarządzaniem imprezami, takimi jak targi, wystawy, kongresy, konferencje, spotkania, zakaz prowadzenia działalności twórczej związanej z wszelkimi zbiorowymi formami kultury i rozrywki, działalności związanej ze sportem, rozrywkowej i rekreacyjnej, w szczególności polegającej na prowadzeniu miejsc spotkań, klubów, basenów, siłowni i klubów fitness, związanej z projekcją filmów lub nagrań wideo w kinach, na otwartym powietrzu lub pozostałych miejscach oraz działalności klubów filmowych, związanej z konsumpcją i podawaniem napojów oraz związanej z prowadzeniem kasyn internetowych. Zakazano działalności bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostałej działalności związanej z kulturą. Wprowadzono ograniczenie sprawowania kultu religijnego w miejscach publicznych, w tym w budynkach i innych obiektach kultu religijnego w ten sposób, że w trakcie sprawowania kultu religijnego na danym terenie lub w danym obiekcie mogło znajdować się łącznie, zarówno wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń, nie więcej niż 50 osób, wliczając w to uczestników i osoby sprawujące kult religijny. W zasadzie całkowicie zakazano działalności w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 oraz zakazano organizacji zgromadzeń, których liczba uczestników przekraczało 50 osób.
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 marca 2020 r. (…) zakazano przemieszczania się osób przebywających na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem przemieszczania się w celu wykonywania czynności zawodowych lub zadań służbowych, zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, wykonywania ochotniczo i bez wynagrodzenia świadczeń na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19, sprawowania lub uczestniczenia w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych. Z rozporządzenia wynikało, iż w przypadku gdy przemieszczanie się następuje pieszo, jednocześnie mogą poruszać się dwie osoby w odległości nie mniejszej niż 1,5 m od siebie, gdy następuje środkami publicznego transportu zbiorowego – środkiem tym można przewozić, w tym samym czasie, nie więcej osób, niż wynosi połowa miejsc siedzących.
W tych okolicznościach w dniu 10 maja 2020 r. miała odbyć się pierwsza tura wyborów prezydenckich. Pierwsza kadencja Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy upływała 6 sierpnia 2020 r.
6 kwietnia 2020 r. wpłynął poselski projekt ustawy o szczególnych zasadach przeprowadzenia wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. (druk sejmowy nr 328/IX kadencja). Ustawa została uchwalona przez Sejm 6 kwietnia 2020 r., również 6 kwietnia ustawę przekazano Marszałkowi Senatu i Prezydentowi, dopiero 5 maja 2020 r. uchwałę w sprawie ustawy podjął Senatu, wnosząc o odrzucenie ustawy, 7 maja 2020 r. Sejm odrzucił uchwałę Senatu o odrzuceniu ustawy, 8 maja 2020 r. Prezydent podpisał ustawę z dnia 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. (Dz. U. poz. 827). Zarówno projekt ustawy jak i ustawa, która weszła w życie 9 maja 2020 r., na dzień przed zarządzonymi wyborami prezydenckimi, w brzmieniu ukształtowanym ostatecznie 6 kwietnia, stanowiły w art. 2 ust. 1, że wybory Prezydenta zarządzone w 2020 r. zostaną przeprowadzone wyłącznie w drodze głosowania korespondencyjnego. W trakcie prac nad ustawą, już po jej uchwaleniu przez Sejm, Prezes Rady Ministrów wydał dwie wskazane decyzje administracyjne umożliwiające przeprowadzenie wyborów zarządzonych na 10 maja 2020 r. Skutkowały one przygotowaniem pakietów wyborczych przewidzianych w projekcie ustawy oraz w ustawie uchwalonej przez Sejm 6 kwietnia, dopiero 8 maja ogłoszonej w Dzienniku Ustaw, która weszła w życie na dzień przed terminem wyborów zarządzonych w dniu 5 lutego 2020 r. postanowieniem Marszałka Sejmu, na dzień 10 maja 2020 r.
Zostały one wydane na podstawie przepisów stanowiących przedmiot kontroli w niniejszej sprawie i stanowiły przykład działań Prezesa Rady Ministrów przygotowujących wybory w stanie epidemii.
W utrwalonej linii orzeczniczej Trybunał Konstytucyjny, odwołując się w swoim orzecznictwie do zasady domniemania zgodności ustaw z Konstytucją i wypływającej z niej wykładni w zgodzie z Konstytucją, zauważył nie tylko potrzebę, ale wręcz postulował, by we wszystkich przypadkach, gdy językowe sformułowanie przepisu pozwala na takie ustalenie jego rozumienia, które pozwoli na uznanie zgodności z Konstytucją, zachowywać przepis w mocy. W takiej sytuacji nie jest celowe orzekanie niezgodności z Konstytucją. Trybunał Konstytucyjny wyraźnie przyznał pierwszeństwo wyrokom ustalającym, jakie rozumienie przepisu pozostaje w zgodzie z Konstytucją.
Z uwagi na powyższe, Trybunał uznał wydanie wyroku w niniejszej sprawie za dopuszczalne. Przepis w rozumieniu wskazanym przez wnioskodawcę umożliwiał bowiem Prezesowi Rady Ministrów realizację ciążących na nim obowiązków wynikających z ustawy zasadniczej.
Trybunał stwierdził, że poddana kontroli norma prawna umożliwiająca i obligująca Prezesa Rady Ministrów w kwietniu 2020 r. do wydanie decyzji skutkującej podjęciem działań w zakresie przeciwdziałania COVID-19, polegających na podjęciu i realizacji niezbędnych czynności zmierzających do przygotowania przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w trybie korespondencyjnym, zarządzonych przez Marszałka Sejmu na dzień objęty następnie stanem epidemii, jest zgodna z zasadą współdziałania władz wyrażoną w preambule Konstytucji. Zgodnie z nią Konstytucja jest prawem podstawowym dla państwa opartym na współdziałaniu władz, a wszyscy obywatele są równi także w powinnościach wobec dobra wspólnego – Polski. Pod tym względem preambuła wyraża zasadę konstytucyjną o charakterze normatywnym, w związku z brakiem innych przepisów konstytucyjnych dotyczących tej samej materii (por. wyroki TK z: 18 lipca 2006 r., sygn. U 5/04, 3 listopada 2006 r., sygn. K 31/06, 12 marca 2007 r., sygn. K 54/05 oraz postanowienie TK z 20 maja 2009 r., sygn. Kpt 2/08). Posiadana przez Prezesa Rady Ministrów kompetencja do wydawania osobom prawnym, jednostkom nieposiadającym osobowości prawnej i przedsiębiorcom wiążących poleceń w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 odnoszących się do przygotowania wyborów w czasie stanu epidemii w pełni realizuje wskazaną zasadę konstytucyjną ponieważ nie sposób wskazać innego organu mogącego zapewnić realizację niezbędnych przygotowań do wyborów zarządzonych na dzień przypadający w tym ekstraordynaryjnym okresie, tak aby zminimalizować ryzyko zakażenia obywateli realizujących przysługujące im czynne prawo wyborcze, zagwarantowane w art. 62 Konstytucji, a Prezes Rady Ministrów niewątpliwie taką kompetencję posiadał w czasie pandemii mającej miejsce w roku 2020. Nota bene, gdyby również Senat wykazał się poszanowaniem konstytucyjnej zasady współdziałania władz w tym czasie i podjął uchwałę w sprawie ustawy z dnia 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. znacznie szybciej niż po 28 dniach od jej przekazania Marszałkowi Senatu, np. podobnie jak Sejm w ciągu jednego dnia, wówczas przeprowadzenie wyborów prezydenckich w dniu 10 maja 2020 r. okazałoby się możliwe. Gdyby jednak Prezes Rady Ministrów nie wydał wskazanych decyzji, wówczas mimo szybkiego uchwalenia ustawy, przeprowadzenie wyborów zarządzonych przez Marszałka Sejmu na 10 maja okazałoby się niemożliwe z powodów technicznych – fizycznego braku pakietów wyborczych i braku organizacyjnego przygotowania Poczty Polskiej do przeprowadzenia aktu powszechnego głosowania korespondencyjnego. Jest to dodatkowym argumentem przemawiającym na rzecz zgodności zaskarżonej normy prawnej z konstytucyjną zasadą współdziałania władz. Należy podkreślić, iż wybór Prezydenta w konstytucyjnym terminie stanowił zadanie najwyższej wagi, zapewniające ciągłość władzy Rzeczypospolitej Polskiej, a obowiązkiem wszystkich władz w państwie – piastowanych przez obywateli równych w obowiązkach wobec Rzeczypospolitej – było doprowadzenie do sprawnego przebiegu wyborów.
Zgodność normy ustawowej z art. 68 i art. 146 ust. 4 pkt 7 Konstytucji jest oczywista. Zgodnie z art. 68 ust. 4 Konstytucji, władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych. Zgodnie z art. 146 ust. 4 pkt 7 Konstytucji, w zakresie określonym w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny. Sprawdzoną formą zwalczania epidemii wywołanej koronawirusem jest uniemożliwienie kontaktu z osobą zakażoną, zwłaszcza gdy nie jest znane skuteczne lekarstwo zwalczające określony rodzaj wirusa. Wydawanie wiążących poleceń przez Prezesa Rady Ministrów w okresie od 31 marca do 17 kwietnia 2020 r., przewidziane w art. 11 ust. 2 ustawy miało przede wszystkim na celu zmniejszenie skali rozprzestrzeniania się koronawirusa SARS-CoV-2. Trybunał Konstytucyjny nie dostrzegł argumentów podważających zgodność kontrolowanej normy ustawowej ze wskazanymi konstytucyjnymi wzorcami kontroli. Potwierdził tym samym domniemanie jej zgodności z Konstytucją.
Zaskarżona norma jest również zgodna z art. 2 Konstytucji, z którego wynika zasada pewności prawa. Obywatel ma prawo do bezpieczeństwa prawnego, wyrażającego się w tym, że treść norm prawnych rekonstruowanych w oparciu o obowiązujące przepisy umożliwi przewidywanie działań organów państwa i planowanie na tej podstawie własnej aktywności. Wykładnia przepisów ustawy w zgodzie z Konstytucją, skutkującą rekonstrukcją zaskarżonej normy prawnej, umożliwiała organizację wyborów prezydenckich zgodnie z postanowieniem Marszałka Sejmu z 5 lutego 2020 r., zarządzonych na niedzielę 10 maja 2020 r., o czym poinformowano w Dzienniku Ustaw 5 lutego 2020 r.
Nie ulega wątpliwości, że do realizacji norm wynikających z ustawy zasadniczej zobligowane są wszystkie organy władzy publicznej. Niekwestionowany prymat Konstytucji w katalogu źródeł prawa nakazuje stosowanie jej przepisów bezpośrednio, jeśli tylko jest to możliwe. Zgodnie z art. 68 ust. 4 Konstytucji władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych. Umiejscowienie tego przepisu w Rozdziale II Konstytucji wskazuje, że przepis ten stanowi integralną część konstytucyjnego prawa do ochrony zdrowia. Szczególna odpowiedzialność za realizację tego prawa w stanie epidemii spoczywała na Radzie Ministrów, która w myśl art. 146 ust. 4 pkt. 7 zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny.
Pomimo wprowadzenia wiosną 2020 r. stanu epidemii, organy władzy publicznej zobowiązane były przepisami Konstytucji do organizacji wyborów prezydenckich w stosownym terminie. Nie zaistniała bowiem wyłączająca ten obowiązek przesłanka określona w art. 228 ust. 7 Konstytucji. Nie zdecydowano się bowiem na wprowadzenie stanu wyjątkowego. Wnioskodawca w toku postępowania przekonywująco uzasadnił, że wprowadzenie takiego rozwiązania mogłoby zagrażać porządkowi demokratycznemu państwa prawnego, poprzez stworzenie groźnego precedensu. Trybunał zgadza się, że niezwykle silny mandat demokratyczny należący do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej powinien być chroniony nawet w stanie epidemii.
Z uwagi na powyższe, organy władzy publicznej zobowiązane były do realizacji konstytucyjnego obowiązku zorganizowania wyborów, jednocześnie zapewniając obywatelom możliwie najwyższy poziom bezpieczeństwa w czasie epidemii. Prezes Rady Ministrów nie posiada bezpośrednio przypisanych kompetencji w zakresie organizacji wyborów, jest on natomiast zwierzchnikiem ministrów, którzy na podstawie Kodeksu wyborczego zostali upoważnieni do regulacji określonych materii techniczno-organizacyjnych związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem wyborów w Polsce.
Odwołując się z kolei do celowościowej wykładni przedmiotu kontroli, Trybunał uznał, że ustawodawca, uchwalając przepisy o tak szerokim zakresie, obarczył w istocie Prezesa Rady Ministrów odpowiedzialnością za kluczowe aspekty funkcjonowania państwa w czasie epidemii. Przepis uchwalany był w marcu, kiedy wiadome było, że konieczne będzie zorganizowanie wyborów prezydenckich w nadzwyczajnych warunkach. Zgodnie z koncepcją racjonalnego ustawodawcy, jeśli ten nie wyposażyłby Premiera w kompetencje związane z organizacją wyborów, to zaznaczyłby to wprost w tekście prawnym. Tym bardziej, że przepis ten upoważniał Prezesa Rady Ministrów do działania „z własnej inicjatywy”.
Trybunał uznał więc, że przepis w rozumieniu sformułowanym przez wnioskodawcę jest zgodny z zasadą legalizmu. Prezes Rady Ministrów, który w myśl art. 148 ust. 4 Konstytucji zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania, działał w takim wypadku na podstawie i w granicach prawa. Został on bowiem zobowiązany przez ustawodawcę do koordynowania działań zmierzających do przeciwdziałania COVID-19. Jednocześnie, jako szef rządu, odpowiedzialny był za organizację, zgodnie z postanowieniami Konstytucji, wyborów prezydenckich przy zachowaniu maksymalnego bezpieczeństwa obywateli.
Przepis w rozumieniu wskazanym przez wnioskodawcę wypełniał również sformułowaną w preambule zasadę współdziałania władz. W obrębie samej władzy wykonawczej umożliwiał bowiem wsparcie Premiera dla podległych mu ministrów odpowiedzialnych za konkretne aspekty organizacji wyborów. Z kolei w ramach współdziałania odrębnych władz, przepis ten stanowił podstawę i upoważnienie ze strony władzy ustawodawczej do możliwie najskuteczniejszej realizacji zadań ciążących na władzy wykonawczej.
Konkludując, Trybunał uznał, że przepis w rozumieniu zaprezentowanym przez wnioskodawcę nie tylko nie jest sprzeczny z Konstytucją, ale wręcz wspierał realizację norm zawartych w ustawie zasadniczej. Prokonstytucyjne rozumienie przedmiotu kontroli umożliwiało organom administracji publicznej podjęcie zadania organizacji wyborów prezydenckich w bezprecedensowym czasie pandemii. Realizowano w ten sposób wymogi wynikające z zasady demokratycznego państwa prawnego, przy jednoczesnym zapewnieniu maksymalnego prawa do ochrony zdrowia. Trybunał przypomina, że wszystkie organy władzy publicznej zobowiązane są do dokonywania prokonstytucyjnej wykładni prawa, oraz bezpośredniego stosowania postanowień ustawy zasadniczej, jeśli to możliwe. Dyrektywa ta obejmuje również Prezesa Rady Ministrów.
Prezes Rady Ministrów w trakcie wydawania poleceń na podstawie zaskarżonego przepisu miał prawo uważać, że jego zakres obejmuje kompetencje organizacji wyborów. Premier realizując (w takim rozumieniu) dyspozycję ustawy realizował również ciążące na nim obowiązki wynikające z ustawy zasadniczej.
Dlatego też, Trybunał w niniejszym wyroku, uznał, że art. 11 ust. 2 ustawy w brzmieniu obowiązującym od 31 marca do 17 kwietnia 2020 r., rozumiany w ten sposób, że odnosi się także do przygotowania wyborów w stanie epidemii, jest zgodny z art. 2, art. 7, art. 68 ust. 4, art. 146 ust. 4 pkt 7 oraz z zasadą współdziałania władz wynikającą z preambuły Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Stanisław Piotrowicz - przewodniczący, sędzia TK Krystyna Pawłowicz - sprawozdawca, prezes TK Julia Przyłębska, sędzia TK Bartłomiej Sochański, sędzia TK Rafał Wojciechowski.