Ubezpieczenie społeczne rolników; zasady wypłaty zasiłku macierzyńskiego. P 55/11
24 września 2013 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Sądu Rejonowego w Toruniu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dotyczące ubezpieczenia społecznego rolników (zasady wypłaty zasiłku macierzyńskiego).
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników jest zgodny z art. 2, art. 18 i art. 32 konstytucji.
Zdaniem sądu pytającego, ustalenie w kwestionowanym przepisie wieku dziecka przyjętego na wychowanie na poziomie do roku życia - jako warunku uzyskania prawa do zasiłku macierzyńskiego z rolniczego ubezpieczenia społecznego - narusza konstytucyjną zasadę równości. Różnicuje bowiem w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa wiek dziecka przyjętego na wychowanie, jako warunek nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego. Powoduje to różnicę w sytuacji prawnej dzieci przyjętych na wychowanie, w zależności od tego, czy przysposabiający podlega rolniczemu, czy też powszechnemu systemowi ubezpieczenia społecznego.
Zróżnicowanie to nie znajduje uzasadnienia w wartościach konstytucyjnych i pozostaje w sprzeczności z zasadą sprawiedliwości społecznej, albowiem nie traktuje w taki sam sposób osób o równym statusie - osób podlegających ubezpieczeniu i przyjmujących dziecko na wychowanie. Ponadto odmawia dzieciom, adoptowanym przez rolników w wieku powyżej roku życia, możliwości korzystania w pełni z osobistej opieki sprawowanej przez rodzica przez pierwsze miesiące po przyjęciu dziecka na wychowanie, pozbawiając tego rodzica prawa do zasiłku.
Niezgodność art. 15 ust. 1 ustawy z art. 18 konstytucji, zdaniem sądu pytającego, polega na tym, że opieką i ochroną tego przepisu ustawy objęte zostało jedynie macierzyństwo biologiczne, zaś macierzyństwo i rodzicielstwo adopcyjne rolników jedynie w ograniczonym zakresie, w sposób nieproporcjonalnie mniejszy niż dla osób podlegających powszechnemu ubezpieczeniu społecznemu.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Piotr Tuleja, sprawozdawcą będzie sędzia TK Teresa Liszcz.