Postanowienie o zwolnieniu od kosztów sądowych. SK 19/08
31 marca 2009 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną Consulting, Planowanie, Wykonawstwo "HAGER&SCHLAFFKE" sp. z o.o. dotyczącą uniemożliwienia zaskarżenia postanowienia w sprawie zwolnienia od kosztów sądowych.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku - Kodeks postępowania cywilnego, w brzmieniu ustalonym przepisem art. 1 pkt 12 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 roku o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, w zakresie w jakim uniemożliwia on zaskarżenie postanowienia w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych wydanego po raz pierwszy przez sąd drugiej instancji, z art. 78 w związku z art. 176 ust. 1 i art. 45 ust. 1 konstytucji.
Sąd apelacyjny odrzucił postanowieniem wniosek skarżącej spółki o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem sądu okręgowego. Skarżąca spółka złożyła zażalenie do Sądu Najwyższego za pośrednictwem sądu apelacyjnego. Zwróciła się również o zwolnienie z obowiązku uiszczenia opłaty, wykazując że nie jest w stanie jej ponieść ze względu na brak dostatecznych środków i stan przedsiębiorstwa. Sąd apelacyjny oddalił wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i wezwał do zapłaty. W zażaleniu na to orzeczenie skarżąca spółka zakwestionowała fakt odmowy zwolnienia od kosztów sądowych, Sąd apelacyjny odrzucił zażalenie.
Zdaniem skarżącej spółki w tej sprawie dochodzi do niezgodnej z konstytucją sytuacji, w której na odrzucenie przez sąd apelacyjny wniosku o wznowienie postępowania przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego, natomiast na odmowę zwolnienia z kosztów sądowych - nie. Pomimo, że sąd apelacyjny w postępowaniu o wznowienie orzeka merytorycznie jako sąd drugiej instancji, to w zakresie odmowy zwolnienia od kosztów postępowania, sąd ten orzeka po raz pierwszy. Sytuacja taka godzi w konstytucyjne prawa i wolności obywatelskie w zakresie prawa do sądu i sprawiedliwego procesu. Strona ma bowiem prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji oraz do dwuinstancyjnego sądownictwa.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Marek Kotlinowski, a sprawozdawcą będzie wiceprezes TK Janusz Niemcewicz.