Charakter decyzji wojewody stwierdzającej przejście nieruchomości, zajętych pod drogi publiczne na własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego P 33/07
15 września 2009 r. o godz. 9.30 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach dotyczące charakteru decyzji wojewody stwierdzającej przejście nieruchomości zajętych pod drogi publiczne na własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie o zgodności art. 73 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną w zakresie, w jakim określa termin wygaśnięcia roszczenia o odszkodowanie bez powiązania z faktem i datą wydania decyzji, o której mowa w art. 73 ust. 3 tej ustawy, z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i art. 64 ust. 2 i 3 konstytucji.
Wnioskiem z 30 grudnia 2005 roku Jan B. zwrócił się do wojewody o przyznanie odszkodowania za nieruchomość zajętą częściowo pod drogę publiczną. Przesłał wniosek pocztą z datą na stemplu 1 stycznia 2006 r. Wojewoda zgodnie z właściwością przekazał go staroście. Starosta odmówił ustalenia i wypłaty odszkodowania, zwracając uwagę że kwestionowany przepis przesądza sprawę terminu, w jakim dopuszczalne jest składanie wniosków. Można je było składać od 1 stycznia 2001 r. do 31 grudnia 2005 r. Jan B. wniósł o uchylenie decyzji. W uzasadnieniu opisał swoją sytuację życiową i materialną jednocześnie podając powody spóźnienia. Wojewoda rozpoznając odwołanie umorzył postępowanie. Podzielił stanowisko pierwszej instancji, co do charakteru i skutków terminu określonego w kwestionowanym przepisie stwierdzając dodatkowo, że uchybienie temu terminowi wywołuje skutek wygaśnięcia praw o charakterze materialnym. W takim przypadku stosunek materialnoprawny nie może być nawiązany, a wobec tego nie ma przedmiotu postępowania administracyjnego, zaś wszczęte postępowanie jako bezprzedmiotowe podlega umorzeniu. Jan B. zwrócił się do pytającego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z o ustalenie i wypłatę odszkodowania oraz o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o odszkodowanie.
Sąd pytający zwrócił uwagę, że decyzja wojewody o przejściu nieruchomości zajętych pod drogi publiczne na własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego nie została w ogóle wydana. Problem sprowadza się zaś do odpowiedzi na pytanie, czy ograniczenie w czasie możliwości złożenia wniosku o odszkodowanie i określenie daty wygaśnięcia tego roszczenia przy jednoczesnym braku ustawowego określenia terminu wydania przez wojewodę decyzji stwierdzającej nabycie tej nieruchomości przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego jest zgodny z konstytucyjnymi zasadami: państwa prawnego oraz równości obywateli wobec prawa. Problem powstały w tej sprawie jak i innych podobnych przejawia się w pozostawaniu obywateli w nierównej i nieproporcjonalnej sytuacji wobec prawa. W odmiennej bowiem sytuacji znaleźli się właściciele nieruchomości, w stosunku do których wojewoda wydał ostateczną decyzję stwierdzającą nabycie własności przed 31 grudnia 2005 r., a w odmiennej pozostali (w stosunku do których decyzja taka wydana została po 31 grudnia 2005 r., oraz w stosunku do których decyzja taka nie została wydana w ogóle). Sąd pytający stoi na stanowisku, że nie powinno być dopuszczalne określenie ustawowego terminu zamykającego drogę do odszkodowania dla byłego właściciela bez jednoczesnego określenia takiego terminu dla organu administracji publicznej wydającego decyzję w sprawie nabycia nieruchomości.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Adam Jamróz, sprawozdawcą będzie sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz.