Wysokość świadczenia emerytalnego P 36/06
30 października 2007 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne VIII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w Łodzi dotyczące wysokości świadczenia emerytalnego.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 194 a ust. 4 i 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie różnicującym mechanizm stopniowego podwyższania wysokości świadczeń emerytalno-rentowych wyłącznie w zależności od wieku uprawnionych z art. 2 i art. 32 Konstytucji.
Przepisy ustawy budżetowej na rok 1993 wprowadziły mniej korzystne dla emerytów i rencistów zasady określania wysokości emerytur i rent. Do wyliczenia podstawy wymiaru emerytury lub renty przyjęto kwotę bazową równą 91 proc. przeciętnego wynagrodzenia w miejsce kwoty dotychczasowej odpowiadającej 100 proc. odpowiednio obliczonego przeciętnego wynagrodzenia. Zostało to zakwestionowane orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego (syg. akt K 16/93 ), które Sejm odrzucił większością 2/3 głosów. W 2004 r. przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wprowadziły stopniowe podwyższanie świadczeń emerytalno-rentowych obliczonych od kwoty bazowej stanowiącej mniej niż 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia biorąc przy tym pod uwagę wiek osoby uprawnionej do otrzymania tego świadczenia. Dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1930 roku przewidziano podwyższenie kwoty bazowej do 96,5 proc. od 1 marca 2005 r. i 100 proc. od 1 marca 2006 r. Dla osób urodzonych po 31 grudnia 1929 roku ustalono wzrost kwoty bazowej od 94,5 proc. w 2007 roku, 96 proc. w 2008 roku i 98 proc. w 2009 roku. Kwota bazowa 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia została przewidziana dla tych świadczeniobiorców od 1 marca 2010 roku, a zatem cztery lata później niż w przypadku osób urodzonych przed 1 stycznia 1930 roku.
Stanisława K, urodzona 12 grudnia 1939 r. pobierała emeryturę, dla której ustalono kwotę bazową stanowiącą 93 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Od 1 lipca 2004 r. zmieniono podstawę wymiaru emerytury wyliczając ją z 10 kolejnych lat kalendarzowych co dało wskaźnik 97,08 proc. i jednocześnie przyjęto kwotę bazową obowiązującą na 31 sierpnia 1996 r. W 2006 r. Stanisława K. złożyła wniosek o ponowne przeliczenie jej świadczenia emerytalnego. Organ rentowy powołując się na treść art. 194a ust. 4 i 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił ponownego ustalenia wysokości emerytury. Zdaniem ZUS, należne wnioskodawczyni podwyższenie świadczeń będzie wypłacane w etapach, począwszy od 1 marca 2007 r. Stanisława K. odwołała się do Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Rozpatrując odwołanie sąd powziął poważne wątpliwości co do zgodności kwestionowanych przepisów z Konstytucją. Zdaniem sądu ustawodawca, aby pozostawać w zgodzie z konstytucyjnymi zasadami sprawiedliwości społecznej i równością wobec prawa - powinien rozważyć przyjęcie mechanizmu wyrównywania świadczeń systemem kroczącym, tzn. w równym stopniu wyrównującym corocznie zaniżone świadczenia, poczynając od osób legitymujących się najniższą kwotą bazową - niezależnie od daty urodzenia tych osób.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Marek Kotlinowski, a sprawozdawcą będzie wiceprezes TK Janusz Niemcewicz.