Ubezpieczenie zdrowotne P 7/03
28 lutego 2005 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Sądu Apelacyjnego w Lublinie w sprawie zgodności art. 53 ust. 2 i 4 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym z art. 68 ust. 2 Konstytucji.
Samodzielny Publiczny Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Żurawicy zawarł z Branżową Kasą Chorych Służb Mundurowych umowę na udzielanie świadczeń zdrowotnych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego na okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2000 r. W umowie strony ustaliły maksymalny poziom finansowania przez Kasę świadczeń. Szpitalowi nie przysługiwały w stosunku do Kasy żadne roszczenia z tytułu wykonania świadczeń przekraczających ustalone limity. Zgodnie z umową strony po upływie każdego kwartału mogły w drodze dodatkowego porozumienia ustalić sposób finansowania świadczeń wykonanych ponad ustalony limit. W ciągu roku Szpital znacznie przekroczył limit świadczeń. W połowie roku (po drugim kwartale) strony ustaliły w drodze porozumienia, że Kasa zrefunduje 40 % wartości ponadlimitowych świadczeń wykonanych w pierwszym półroczu. Kasa odmówiła jednak refundacji pozostałej kwoty świadczeń ponadlimitowych. W wyniku powyższej sytuacji wszczęty został proces sądowy.
Sąd Apelacyjny w Lublinie powziął wątpliwość co do zgodności art. 53 ust. 2 i 4 pkt. 1 i 2 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym z art. 68 ust. 2 Konstytucji. Konstytucja stanowi, że każdy ma prawo do ochrony zdrowia (art. 68 ust. 1 Konstytucji). Zobowiązuje też władze publiczne do zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń powinna określić ustawa (art. 68 ust. 2 Konstytucji). Tymczasem ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym kwestię warunków i zakresu świadczeń przekazuje do regulacji w drodze umów cywilnoprawnych zawieranych miedzy kasami chorych, a podmiotami wykonującymi świadczenia zdrowotne (art. 53 ust. 4 pkt 1 i 2).
Zdaniem Sądu, regulacja prawna zawarta w art. 53 ust. 4 pkt 1 i 2 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym nie zapewnia równego dostępu do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, a zatem pozostaje w sprzeczności z art. 68 ust. 2 Konstytucji. Sąd wskazuje, że możliwość skorzystania ze środków publicznych przeznaczonych na finansowanie świadczeń zdrowotnych nie może być uzależniona od terminu w jakim doszło do udzielania pomocy medycznej (tj. przed wyczerpaniem limitu świadczeń na dany rok, czy tez po wyczerpaniu limitu). Jednocześnie sąd apelacyjny podkreśla, że kasy chorych i zakłady opieki zdrowotnej nie znajdują się na równorzędnych pozycjach negocjacyjnych. Kasy chorych, jako instytucje prawa publicznego dysponujące środkami, z których finansowana jest opieka zdrowotna są stroną silniejszą, dyktującą warunki umowy. Zakłady opieki zdrowotnej znajdują się w sytuacji przymusowej: nie mogą odmówić udzielenia świadczenia zdrowotnego, jeżeli zagrożone jest życie pacjenta (art. 7 ustawy o Z.O.Z.), zaś przyjętemu pacjentowi muszą zapewnić świadczenia zdrowotne, środki farmaceutyczne i materiały medyczne oraz pomieszczenie i wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia (art. 20 ustawy o Z.O.Z.). Obowiązki te są niezależne od ilości przyznanych im środków finansowych. Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym nie gwarantuje przyznania właściwych funduszy na wykonywane zadania.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Marek Mazurkiewicz, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Wiesław Johann.