Prawo o ustroju sądów powszechnych - uprawnienia Ministra Sprawiedliwości-Prokuratora Generalnego K 32/16
POSTANOWIENIE
z dnia 1 czerwca 2017 r.
Sygn. akt K 32/16
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Henryk Cioch – przewodniczący
Leon Kieres
Lech Morawski – sprawozdawca
Piotr Pszczółkowski
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 1 czerwca 2017 r., wniosku Krajowej Rady Sądownictwa o zbadanie zgodności:
1) art. 9 i art. 9a § 2 w związku z art. 37f § 1 i 2 oraz art. 37g § 1-3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 133, ze zm.) w związku z art. 1 § 2, art. 2, art. 3 § 1 pkt 1, art. 5, art. 7 § 2, art. 9 § 2, art. 12 § 1-4 i art. 13 § 1 i 2 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze (Dz. U. poz. 177, ze zm.) „w zakresie, w jakim przyznają Ministrowi Sprawiedliwości sprawującemu urząd Prokuratora Generalnego – naczelnemu organowi prokuratury, uprawnionemu do wykonywania zadań w zakresie ścigania przestępstw, w tym występowania w charakterze strony przed sądami, prawo do sprawowania nadzoru administracyjnego nad działalnością sądów powszechnych”, z art. 2, art. 7, art. 10, art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.) w związku z jej preambułą,
2) art. 22 § 2 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych w związku z art. 1 § 2, art. 2, art. 3 § 1 pkt 1, art. 5, art. 7 § 2, art. 9 § 2, art. 12 § 1-4 i art. 13 § 1 i 2 ustawy – Prawo o prokuraturze, „przez to, że przewiduje podległość prezesa sądu w zakresie, w jakim dotyczy kierowania działalnością administracyjną sądu, Ministrowi Sprawiedliwości sprawującemu urząd Prokuratora Generalnego – to jest naczelnemu organowi prokuratury uprawnionemu do wykonywania zadań w zakresie ścigania przestępstw, w tym występowania w charakterze strony przed sądami”, z art. 2, art. 7, art. 10, art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji,
3) art. 32 § 7 pkt 1 oraz § 9 i 10 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych „w zakresie, w jakim przyznaje Ministrowi Sprawiedliwości – Prokuratorowi Generalnemu uprawnienie do wyznaczenia osoby pełniącej obowiązki dyrektora sądu bez przeprowadzenia procedury konkursowej i udziału prezesa sądu oraz możliwość korzystania z tego szczególnego trybu bez realnie określonych ograniczeń czasowych, mimo że uprawnienia ustawowe dyrektora sądu mają istotne znaczenie dla prawidłowego wykonywania w sądzie funkcji orzeczniczych i sprawowania wymiaru sprawiedliwości”, z art. 2, art. 7, art. 10, art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji,
4) art. 178 § 1 oraz art. 179 § 1 i 3 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych „w zakresie, w jakim pomijają udział prezesa sądu w opracowywaniu planów finansowych oraz pozbawiają prezesa sądu jakiegokolwiek wpływu na kierowanie gospodarką finansową sądu i działalność inwestycyjną sądu, mimo że tego rodzaju zadania o charakterze finansowo-administracyjnym mają istotny wpływ na wykonywanie funkcji orzeczniczych przez sądy i sprawowanie wymiaru sprawiedliwości, przyznając te kompetencje dyrektorowi sądu podlegającemu bezpośrednio Ministrowi Sprawiedliwości – Prokuratorowi Generalnemu”, z art. 2, art. 7, art. 10, art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji,
5) art. 77 § 1-3a ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych „w zakresie, w jakim przyznaje Ministrowi Sprawiedliwości – Prokuratorowi Generalnemu arbitralne prawo do wskazywania spośród sędziów sądów powszechnych kandydatów na delegację do innych sądów, Ministerstwa Sprawiedliwości i jednostek podległych Ministrowi Sprawiedliwości – Prokuratorowi Generalnemu lub przez niego nadzorowanych, Biura Krajowej Rady Sądownictwa, Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury oraz międzynarodowej sędziowskiej organizacji pozarządowej, a także do pełnienia obowiązków lub funkcji poza granicami państwa w ramach działań podejmowanych przez organizacje międzynarodowe lub ponadnarodowe oraz zespoły międzynarodowe”, z art. 2, art. 7, art. 10, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji,
6) art. 77 § 4 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych w związku z art. 70 § 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1198, ze zm.) „w zakresie, w jakim różnicuje uprawnienia dotyczące odwołania lub ustąpienia z delegacji sędziów delegowanych do Ministerstwa Sprawiedliwości i jednostek podległych Ministrowi Sprawiedliwości – Prokuratorowi Generalnemu oraz sędziów delegowanych do sądów, Biura Krajowej Rady Sądownictwa, Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury oraz międzynarodowej sędziowskiej organizacji pozarządowej, a także do pełnienia obowiązków lub funkcji poza granicami państwa w ramach działań podejmowanych przez organizacje międzynarodowe lub ponadnarodowe oraz zespoły międzynarodowe, a także dopuszcza możliwość odwołania przez Ministra Sprawiedliwości – Prokuratora Generalnego sędziego delegowanego do wykonywania czynności orzeczniczych w innym sądzie w każdym czasie, bez uwzględnienia wpływu takiej decyzji na toczące się postępowania sądowe rozpoznawane z jego udziałem”, z art. 2, art. 7, art. 10, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w związku z jej preambułą,
7) art. 85 § 3 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych w związku z art. 1 § 2, art. 2, art. 3 § 1 pkt 1, art. 5, art. 7 § 2, art. 9 § 2, art. 12 § 1-4 i art. 13 § 1 i 2 ustawy – Prawo o prokuraturze „w zakresie, w jakim nadaje Ministrowi Sprawiedliwości sprawującemu urząd Prokuratora Generalnego – to jest naczelnemu organowi prokuratury uprawnionemu do wykonywania zadań w zakresie ścigania przestępstw, w tym występowania w charakterze strony przed sądami – uprawnienie do zwalniania sędziów sądów powszechnych z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, bez możliwości odwołania się od takiej decyzji przez sędziego lub strony i uczestników postępowania (zarówno w sprawie, w której zeznania mają zostać złożone, jak i tych, których okoliczności dotyczą) do sądu w trybie kontroli instancyjnej, celem zbadania zgodności z prawem takiej decyzji”, z art. 2, art. 7, art. 10, art. 45 ust. 1, art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w związku z jej preambułą,
8) art. 85 § 3 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych w związku z art. 70 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych oraz w związku z art. 1 § 2, art. 2, art. 3 § 1 pkt 1, art. 5, art. 7 § 2, art. 9 § 2, art. 12 § 1-4 i art. 13 § 1 i 2 ustawy – Prawo o prokuraturze „w zakresie, w jakim nadaje Ministrowi Sprawiedliwości sprawującemu urząd Prokuratora Generalnego – to jest naczelnemu organowi prokuratury uprawnionemu do wykonywania zadań w zakresie ścigania przestępstw, w tym występowania w charakterze strony przed sądami – uprawnienie do zwalniania sędziów sądów wojskowych z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, bez możliwości odwołania się od takiej decyzji przez sędziego lub strony i uczestników postepowania (zarówno w sprawie, w której zeznania mają zostać złożone, jak i tych, których okoliczności dotyczą) do sądu w trybie kontroli instancyjnej, celem zbadania zgodności z prawem takiej decyzji”, z art. 2, art. 7, art. 10, art. 45 ust. 1, art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w związku z jej preambułą,
9) art. 5 § 2 w związku z art. 15 § 1 i 3 ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych w związku z art. 1 § 2, art. 2, art. 3 § 1 pkt 1, art. 5, art. 7 § 2, art. 9 § 2, art. 12 § 1-4 i art. 13 § 1 i 2 ustawy – Prawo o prokuraturze „w zakresie, w jakim przyznają Ministrowi Sprawiedliwości sprawującemu urząd Prokuratora Generalnego – naczelnemu organowi prokuratury, uprawnionemu do wykonywania zadań w zakresie ścigania przestępstw, w tym występowania w charakterze strony przed sądami, prawo do sprawowania nadzoru administracyjnego nad działalnością sądów wojskowych, w szczególności prawo do decydowania o tym, kiedy dochodzi do uchybienia w zakresie sprawności postępowania”, z art. 2, art. 7, art. 10, art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w związku z jej preambułą,
10) art. 14 § 2 ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych w związku z art. 1 § 2, art. 2, art. 3 § 1 pkt 1, art. 5, art. 7 § 2, art. 9 § 2, art. 12 § 1-4 i art. 13 § 1 i 2 ustawy – Prawo o prokuraturze, „przez to, że przewiduje podległość prezesów wojskowych sądów okręgowych, w zakresie dotyczącym wykonywania czynności nadzoru służbowego i administracji sądowej przewidzianych w przepisach postępowania sądowego oraz w regulaminach urzędowania, a także innych czynności określonych w ustawach i odrębnych przepisach, Ministrowi Sprawiedliwości sprawującemu urząd Prokuratora Generalnego – to jest naczelnemu organowi prokuratury uprawnionemu do wykonywania zadań w zakresie ścigania przestępstw, w tym występowania w charakterze strony przed sądami”, z art. 2, art. 7, art. 10, art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji,
11) art. 26 § 1 i art. 26a § 1 w związku z art. 70 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych w związku z art. 77 § 2-2b, 3a i 4 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz w związku z art. 1 § 2, art. 2, art. 3 § 1 pkt 1, art. 5, art. 7 § 2, art. 9 § 2, art. 12 § 1-4 i art. 13 § 1 i 2 ustawy – Prawo o prokuraturze „w zakresie, w jakim przyznaje Ministrowi Sprawiedliwości – Prokuratorowi Generalnemu działającemu w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej uprawnienie do delegowania sędziów sądów wojskowych do innych sądów wojskowych, powszechnych i administracyjnych oraz Sądu Najwyższego, a także do Ministerstwa Sprawiedliwości i jednostek podległych Ministrowi Sprawiedliwości – Prokuratorowi Generalnemu lub przez niego nadzorowanych, Biura Krajowej Rady Sądownictwa, Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, a także do pełnienia obowiązków lub funkcji poza granicami państwa w ramach działań podejmowanych przez organizacje międzynarodowe lub ponadnarodowe oraz zespoły międzynarodowe”, z art. 2, art. 7, art. 10, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
na podstawie art. 59 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 2072) umorzyć postępowanie.
Orzeczenie zapadło większością głosów.
Henryk Cioch
Leon Kieres
Lech Morawski
Piotr Pszczółkowski
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz (Zdanie odrębne do uzasadnienia)