Konferencja "Wolność słowa w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu"
8 czerwca 2015 r. w Trybunale Konstytucyjnym odbyła się konferencja prasowa "Wolność słowa w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu", z udziałem Prezesa Trybunału Konstytucyjnego prof. Andrzeja Rzeplińskiego i prof. Lecha Garlickiego, sędziego TK w stanie spoczynku, w latach 2002-2012 sędziego Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, od 2011 r. przewodniczącego IV Sekcji Trybunału. Konferencja była transmitowana online.
Prezes TK prof. Andrzej Rzepliński wraz z prof. Lechem Garlickim przedstawili zasady odpowiedzialności za słowo. Prof. Lech Garlicki sprecyzował, kiedy ETPC przyznaje danej wypowiedzi ochronę prawną, wynikającą z europejskiej konwencji praw człowieka. Wysoki stopień ochrony zyskuje wypowiedź w ramach debaty publicznej, zwłaszcza gdy jej „ofiarą” jest osoba aktywna w takiej debacie, która musi się liczyć nawet z ostrą krytyką. Innym kryterium ochrony jest to, czy inkryminowane słowa były wypowiedzią o faktach (wtedy istnieje obowiązek dowiedzenia prawdy), czy też tylko opinią. Z ochrony konwencji nie korzystają wezwania do przemocy i do obalenia porządku demokratycznego oraz szerzące nienawiść na tle narodowościowym, etnicznym, rasowym, religijnym. Prof. Lech Garlicki dodał, że ETPC uznawał już za mowę nienawiści także dyskryminujące wypowiedzi o homoseksualistach.
Prof. Andrzej Rzepliński zaznaczył, że demokratyczne państwo musi się godzić na działalność kontestujących aktualny system radykalnych partii politycznych, znajdujących się na „obrzeżach demokracji”. Warunkiem jest niestosowanie przez nich przemocy, akceptacja wyborów i poszanowanie demokratycznych praw i wolności. „Partie radykalne zyskują na zdelegalizowaniu” – dodał Prezes TK. Przypomniał odmowę delegalizacji przez Trybunał „Samoobrony”, dodając, że „sama demokracja anihilowała tę partię”. „Wolność słowa nie jest adresowana do mainstreamu, ale do tych, którzy mu się sprzeciwiają, którzy drażnią, którzy mają inne zdanie” – powiedział prof. Andrzej Rzepliński. Za rozsądny uznał wyrok TK z 2011 r. o zgodności z konstytucją przepisu Kodeksu karnego przewidującego do trzech lat więzienia za publiczne znieważenie prezydenta RP. „Krytyka prezydenta nie może deprecjonować samego urzędu, sprawowanego z wyboru narodu” – dodał.
Prof. Lech Garlicki przytoczył jeden z wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w którym za naruszenie konwencji zostało uznane skazanie przez francuski sąd obywatela, który „przywitał” prezydenta Nicolasa Sarkozy'ego transparentem z wulgarnym epitetem. ETPC uznał, że skoro sam Nicolas Sarkozy takimi właśnie słowami odezwał się wcześniej do wyborcy, który odmówił podania mu ręki, to obywatel miał prawo je potem zacytować na spotkaniu z nim.