Komunikat po Drukuj

Prawo do sądu. SK 8/12

Pozostawienie bez rozpatrzenia skargi na informację o negatywnym wyniku procedury odwoławczej, do której nie została załączona kompletna dokumentacja, bez uprzedniego wezwania do uzupełnienia braków, narusza prawo do sądu.

30 października 2012 r. o godz. 8.15 Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 59 ust. 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym oraz par. 48 Uchwały Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK z 3 października 2006 r. w sprawie Regulaminu TK ogłosił wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym w sprawie skargi konstytucyjnej Danuty G. dotyczącej prawa do sądu.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 30c ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju w zakresie, w jakim przewiduje, że wniesienie skargi niekompletnej powoduje pozostawienie jej bez rozpatrzenia, bez możliwości wezwania do uzupełnienia braków w dokumentacji,jest niezgodny z art. 45 ust. 1 konstytucji.

Ustawa o polityce rozwoju przewiduje możliwość wniesienia do sądu administracyjnego skargi na informację o negatywnym wyniku procedury odwoławczej wszczętej w związku z negatywną oceną projektu złożonego przez osobę ubiegającą się o jego dofinansowanie ze środków pochodzących z UE. Jednym z wymogów formalnych, które musi spełnić skarga, jest załączenie do niej kompletnej dokumentacji w sprawie obejmującej, zgodnie z art. 30c ust. 2 ustawy o polityce rozwoju, wniosek o dofinansowanie wraz z informacją w przedmiocie oceny projektu, kopie wniesionych środków odwoławczych oraz informacji o wynikach procedury odwoławczej. Braki w dokumentacji, zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych, powodują niekompletność skargi, za co ustawodawca przewidział w zaskarżonym art. 30c ust. 5 pkt 2 ustawy o polityce rozwoju sankcję w postaci pozostawienia skargi bez rozpatrzenia. Z orzecznictwa wynika także, że niekompletność skargi nie jest brakiem formalnym w rozumieniu ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a zatem nie podlega uzupełnieniu na wezwanie sądu. Sądy administracyjne nie są zgodne, czy katalog dokumentów wskazanych przez ustawodawcę w art. 30c ust. 2 ustawy o polityce rozwoju jest zamknięty. W związku z tym może zdarzyć się, że sąd uzna skargę za niekompletną z powodu braku jakiegoś innego dokumentu, niewymienionego w tym przepisie.

Główny zarzut skarżącej dotyczy naruszenia prawa do sądu wyrażonego w art. 45 ust. 1 konstytucji w aspekcie rzetelnej (sprawiedliwej) procedury.Istotą sprawiedliwości proceduralnej jest zapewnienie stronom możliwości korzystania z wszelkich praw i gwarancji procesowych oraz zagwarantowanie rzetelnego i merytorycznego rozpatrzenia sprawy. Ustawodawca dysponuje szerokim zakresem swobody w kształtowaniu procedur sądowych, w tym w stanowieniu wymogów formalnych w celu usprawnienia postępowania, ale w granicach, w jakich nie niweczy to celu danego postępowania. W szczególności zachowując zasadę, że braki formalne środka odwoławczego skutkują jego odrzuceniem, ustawodawca powinien zrekompensować dotkliwość tej sankcji szansą usunięcia braku na wezwanie sądu.

W rozpatrzonej sprawie Trybunał uznał, że wymóg dołączenia do skargi kompletnej dokumentacji nie byłby przejawem nadmiernego formalizmu i mógłby zostać uznany za uzasadniony, zwłaszcza ze względu na cel postępowania, którym jest zapewnienie sprawnej redystrybucji środków unijnych, gdyby nie to, że niejasne jest, co składa się na kompletną dokumentację w sprawie. Ustawodawca nałożył zatem na skarżącego niedookreślony obowiązek, za którego niedopełnienie przewidział sankcję w postaci pozostawienia skargi bez rozpatrzenia bez możliwości uzupełnienia braków. Sankcja ta w rezultacie zamyka drogę do sądu  niwecząc cel, jakim jest poddanie kontroli sądowej legalności rozstrzygnięć organów w zakresie oceny projektów startujących w konkursach o dofinansowanie ze środków unijnych.

Niniejszy wyrok nie znosi wymogu dołączenia do skargi kompletnej dokumentacji, lecz powoduje, że pozostawienie bez rozpatrzenia niekompletnej skargi nastąpi dopiero wówczas, gdy skarżący nie uzupełni w terminie braków w dokumentacji na wezwanie sądu.

Jeśli chodzi o możliwość wznowienia postępowań po wyroku Trybunału, to jest ona ograniczona względami natury faktycznej. Jeśli bowiem konkursy zakończono i środki przeznaczone na dofinansowanie zostały rozdzielone między beneficjentów i przez nich wykorzystane, to nie ma możliwości ich powtórzenia. Niezależnie od tego o skutkach niniejszego wyroku dla konkretnych spraw indywidualnych będą rozstrzygać powołane do tego organy na mocy przepisów właściwych dla danego postępowania.

Przewodniczący składu orzekającego: sędzia TK Wojciech Hermeliński, sprawozdawca: sędzia TK Marek Kotlinowski.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja  podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.