Pociągnięcie członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu K 24/24
16 lipca 2025 r. Trybunał Konstytucyjny ogłosił orzeczenie wydane w sprawie wniosku grupy posłów dotyczącego pociągnięcia członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 11 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu (Dz. U. z 2022 r. poz. 762 ze zm.) w zakresie, w jakim dotyczy członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, jest niezgodny z art. 213 ust. 1 i art. 198 ust. 1 Konstytucji oraz że art. 13 ust. la ustawy o Trybunale Stanu, w zakresie, w jakim odsyła do art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy o Trybunale Stanu, jest niezgodny z art. 213 ust. 1 w związku z art. 156 ust. 2 Konstytucji.
Trybunał umorzył postępowanie w pozostałym zakresie.
Orzeczenie zapadło jednogłośnie.
Trybunał Konstytucyjny rozpatrzył trzy zarzuty sformułowane przez wnioskodawców:
– zarzut powierzenia w całości przeprowadzenia fazy przygotowawczej postępowania w przedmiocie pociągnięcia członka KRRiT do odpowiedzialności konstytucyjnej Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej – czyli organowi Sejmu,
– zarzut zawieszenia ex lege członka KRRiT w czynnościach na skutek podjęcia przez Sejm uchwały o pociągnięciu go do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu,
– zarzut określenia minimalnej większości sejmowej, która jest wymagana do podjęcia decyzji o pociągnięciu członka KRRiT do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu, jako większości mniejszej niż 3/5 ustawowej liczby posłów.
W odniesieniu do zarzutu pierwszego Trybunał Konstytucyjny zważył przede wszystkim, że wnioskodawcy nie zakwestionowali – w perspektywie Konstytucji – legitymacji Sejmu do podejmowania czynności wskazanych w zakwestionowanych przepisach, a jedynie rozkład kompetencji w tym zakresie wewnątrz samego Sejmu. Trybunał uznał, że wnioskodawcy nie wykazali w wystarczającym stopniu, by ten rozkład kompetencji wewnątrz struktury Sejmu stanowił problem konstytucyjny. Trybunał Konstytucyjny uznał także, że wnioskodawcy nie wykazali w wystarczający sposób, że obowiązek stawienia się przed Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej osoby objętej wnioskiem, wynikający z art. 9d ustawy o Trybunale Stanu, może stanowić problem konstytucyjny, zwłaszcza wobec treści dalszych przepisów art. 9d badanej ustawy, które stanowią między innymi, że osoba objęta wnioskiem ma prawo do składania wyjaśnień ustnie lub na piśmie i zgłaszania wniosków dowodowych, a nadto: może bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień – i umorzył postępowanie w tym zakresie.
Po zbadaniu drugiego zarzutu, dotyczącego art. 11 ust. 1 zdanie drugie ustawy o Trybunale Stanu, Trybunał wskazał – podkreślając znaczenie zasady niezależności członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji – że zgodnie z art. 198 ust. 1 Konstytucji, członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji ponoszą odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu – a nie przed Sejmem. To rozstrzygnięcie ustrojodawcy implikuje konsekwencje na każdym etapie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności konstytucyjnej. Wynika z niego w szczególności, że tylko rozstrzygnięcia podejmowane przez Trybunał Stanu mogą rodzić skutki prawne wobec osób, których dotyczy postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności konstytucyjnej – art. 198 ust. 1 Konstytucji wyklucza w szczególności możliwość zawieszenia w czynnościach osoby, której postępowanie dotyczy, na podstawie uchwały Sejmu o pociągnięciu do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu. Trybunał Konstytucyjny podkreślił przy tym, że zgodnie z art. 173 Konstytucji, Trybunał Stanu jest władzą odrębną i niezależną od innych władz – w tym od Sejmu. Oznacza to, że postępowanie prowadzone przez Trybunał Stanu nie może być traktowane jako prosta kontynuacja postępowania w przedmiocie odpowiedzialności konstytucyjnej prowadzonego przez Sejm. Nadto, władza Trybunału Stanu do podejmowania rozstrzygnięć w przedmiocie odpowiedzialności konstytucyjnej obwarowana jest warunkami, których nie spełnia ani Sejm, ani żaden jego organ – nawet jeżeli nazywa się Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej. Zgodnie z przepisami art. 199 Konstytucji, przewodniczącym Trybunału Stanu jest Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, zastępcy przewodniczącego Trybunału oraz co najmniej połowa członków Trybunału Stanu muszą mieć kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego. Członkowie Trybunału Stanu w sprawowaniu funkcji sędziego Trybunału Stanu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom. Nie sposób zatem przyjąć, że władza orzecznicza Trybunału Stanu może emanować na Sejm – że może stać się podstawą przypisywania Sejmowi legitymacji do podejmowania rozstrzygnięć kształtujących sytuację prawną osób, które Sejm obejmuje postępowaniem w przedmiocie odpowiedzialności konstytucyjnej. Trybunał zaznaczył też, że w treści art. 201 Konstytucji, odnoszącym się do postępowania w przedmiocie odpowiedzialności konstytucyjnej, ustrojodawca wyraźnie powierzył prawodawcy określenie w ustawie trybu tego postępowania przed Trybunałem Stanu – a nie przed Sejmem.
Odnosząc się do trzeciego problemu konstytucyjnego wskazanego przez wnioskodawców, Trybunał Konstytucyjny podzielił argumentację wnioskodawców wiążącą kwestię większości potrzebnej do pociągnięcia do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu z zagadnieniem niezależności KRRiT i jej członków. Trybunał uznał, że wprowadzenie w tym zakresie, ustawą o Trybunale Stanu, w odniesieniu do członków KRRiT, standardu niższego niż ten, który z mocy samej Konstytucji i ustawy o Trybunale Stanu dotyczy członków Rady Ministrów, narusza konstytucyjną zasadę niezależności KRRiT i jej członków. Trybunał Konstytucyjny wskazał, że rolą prawodawcy, a nie zadaniem Trybunału Konstytucyjnego, jest określenie większości sejmowej potrzebnej do pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej członków KRRiT w związku z niniejszym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał orzekł jedynie, że przepis przewidujący dotąd bezwzględną większość głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów jest niezgodny z zasadą niezależności Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji i jej członków wobec standardu konstytucyjnego wyprowadzanego na podstawie art. 156 ust. 2 Konstytucji. Zarówno przyszłe rozstrzygnięcie prawodawcy w tym zakresie, jak i wszelkie zabiegi interpretacyjne podejmowane po wydaniu przez Trybunał niniejszego wyroku, muszą uwzględniać ten standard.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Stanisław Piotrowicz - przewodniczący, sędzia TK Jarosław Wyrembak - sprawozdawca, sędzia TK Krystyna Pawłowicz, sędzia TK Bartłomiej Sochański, sędzia TK Bogdan Święczkowski.