Kara pieniężna za niezłożenie sprawozdania przez wytwórcę energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w małej instalacji P 8/21
3 kwietnia 2025 r. o godz. 13:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Sądu Apelacyjnego w Warszawie dotyczące kary pieniężnej za niezłożenie sprawozdania przez wytwórcę energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w małej instalacji.
Pytanie prawne czy art. 170 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, w brzmieniu obowiązującym do dnia 14 lipca 2018 r. oraz art. 170 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, w brzmieniu obowiązującym obecnie, w z związku z art. 168 pkt 11 tej ustawy jest zgodny z art. 2, art. 10 w związku z art. 175 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 w związku z art. 178 ust. 1 Konstytucji RP.
Na stronę postępowania będącą wytwórcą energii elektrycznej z małej instalacji odnawialnego źródła energii decyzją z kwietnia 2016 r. nałożono grzywnę w wysokości 10 000 zł w związku z niezłożeniem sprawozdania, o którym mowa w art. 168 pkt 11 ustawy za III kwartał 2015 r. Grzywna została nałożona na podstawie art. 170 ust. 4 pkt 1 w pierwotnym brzmieniu. W dniu 14 lipca 2018 r. weszła w życie nowelizacja, która obniżyła grzywnę do 1000 zł (art. 170 ust. 4 pkt 2 w nowym brzmieniu).
Sąd pytający wskazuje, że wobec powyższej zmiany, która miała miejsce w toku postępowania sądowego, możliwe było wymierzenie grzywny w niższej wysokości, na podstawie art. 170 ust. 4 pkt 2 w nowym brzmieniu. Sąd pytający podkreśla, że przedmiotowa nowelizacja nie ma wpływu na wątpliwości, co do zgodności art. 170 ust. 4 pkt 1 w brzmieniu pierwotnym oraz art. 170 ust. 4 pkt 1 w brzmieniu obecnym z Konstytucją.
Zdaniem sądu pytającego w sytuacji, w której w danym przepisie wprost wskazano określoną wysokość kary pieniężnej, bez określenia górnej oraz dolnej granicy, wymiar sprawiedliwości sprawowany jest przez ustawodawcę, a nie przez sąd. W ocenie sądu pytającego narusza to zarówno konstytucyjną zasadę podziału i równowagi władz (art. 10 ust. 1 Konstytucji), jak i zasadę sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez sądy (art. 175 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 2 Konstytucji). Sąd pytający podkreśla, że w powyższej sytuacji rozpatrywanie odwołania od decyzji Prezesa URE ma charakter „fasadowy”, ponieważ sąd nie może zmienić kary wymierzonej sprawcy deliktu administracyjnego. Niezależnie od powyższego – zdaniem sądu pytającego – narusza to również prawo do sądu wynikające z art. 45 ust. 1 w związku z art. 178 ust. 1 Konstytucji. Sąd pytający zaznacza, że brak możliwości zmiany nałożonej kary wraz z bardzo ograniczoną możliwością odstąpienia od niej, utrudnia realizację prawa do sądu. Sąd pytający wskazuje również na naruszenie przez zakwestionowane przepisy zasady demokratycznego państwa prawnego, ponieważ uniemożliwia wymierzenie kary proporcjonalnej do czynu sprawcy. Podkreśla że kara przewidziana w art. 170 ust. 4 pkt 1 w pierwotnym brzmieniu oraz w art. 170 ust. 4 pkt 1 w brzmieniu obecnym ma charakter nadmiernie represyjny.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Wojciech Sych - przewodniczący, sędzia TK Jakub Stelina - sprawozdawca, sędzia TK Zbigniew Jędrzejewski, prezes TK - Bogdan Święczkowski, sędzia TK Andrzej Zielonacki.