Łączenie skutków prawnych upływu terminu do wystąpienia z roszczeniem rekompensującym ograniczenia korzystania z nieruchomości – z obowiązywaniem aktu prawa miejscowego (rozporządzenie wojewody) SK 82/19
22 lipca 2021 r. o godz. 13:00 Trybunał Konstytucyjny ogłosił orzeczenie w sprawie skargi konstytucyjnej M. A. i M. A. dotyczącej łączenia skutków prawnych upływu terminu do wystąpienia z roszczeniem rekompensującym ograniczenia korzystania z nieruchomości – z obowiązywaniem aktu prawa miejscowego (rozporządzenie wojewody).
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że Art. 129 ust. 4 w związku z art. 135 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2020 r. poz. 1219, ze zm.), w brzmieniu obowiązującym w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227), rozumiany w ten sposób, że skutki prawne upływu terminu zawitego wystąpienia z roszczeniami wskazanymi w art. 129 ust. 1 i 2 ustawy – Prawo ochrony środowiska wiąże z rozporządzeniem nr 50 Wojewody Mazowieckiego z dnia 7 sierpnia 2007 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla Portu Lotniczego im. Fryderyka Chopina w Warszawie (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 156, poz. 4276), jest zgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3, w związku z art. 64 ust. 3, w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Ponadto postanawia:
umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie.
Orzeczenie zapadło jednogłośnie.
Trybunał stwierdził, że art. 129 ust. 4 w związku z art. 135 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, w brzmieniu obowiązującym w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, rozumiany w ten sposób, że skutki prawne upływu terminu zawitego wystąpienia z roszczeniami wskazanymi w art. 129 ust. 1 i 2 ustawy – Prawo ochrony środowiska wiąże z rozporządzeniem nr 50 Wojewody Mazowieckiego z dnia 7 sierpnia 2007 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla Portu Lotniczego im. Fryderyka Chopina w Warszawie, jest zgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3, w związku z art. 64 ust. 3, w związku z art. 2 Konstytucji.
W ocenie Trybunału, wskazane rozumienie zaskarżonych związkowo przepisów stanowi gwarancję ochrony praw podmiotów, które po wejściu w życie rozporządzenia wojewody nr 50 z 2007 r., zobowiązane były dostosować się do wymagań i ograniczeń związanych z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania, a także musiały znosić immisje hałasu będące konsekwencją funkcjonowania portu lotniczego.
Funkcjonowanie Portu Lotniczego im. Fryderyka Chopina w Warszawie jest niezależne od utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania. Szczególny charakter takiej działalności, związany z trudnym do wyobrażenia zaprzestaniem jej prowadzenia, będzie powodował, że nawet przy braku utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, nie zapobiegnie się szkodliwemu oddziaływaniu na środowisko. Konsekwencją uznania utraty mocy obowiązującej rozporządzenia wojewody nr 50 z 2007 r., byłby brak możliwości dochodzenia roszczeń. To z kolei prowadziłoby do ingerencji w prawo własności bez możliwości żądania zaprzestania jego naruszania i bez odszkodowania za znoszenie skutków funkcjonowania lotniska. Dopiero utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania otwiera drogę do roszczeń odszkodowawczych związanych z wprowadzonymi ograniczeniami i poniesionymi szkodami. W ten sposób wpisuje się w realizację ochrony prawa własności, przyczyniając się do minimalizowania skutków ingerencji w to prawo.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, stabilność stosunków prawnych kształtujących się po wejściu w życie rozporządzenia wojewody nr 50 z 2007 r. jest wartością podlegającą ochronie właśnie z punktu widzenia ingerencji w prawo własności. Gwarancje z niej wynikające wymagają, by w okresie od wejścia w życie tego rozporządzenia wszystkie podmioty, których roszczenia powstały w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla Portu Lotniczego im. Fryderyka Chopina w Warszawie miały zapewnioną możliwość skorzystania z przysługujących im uprawnień w okresie wskazanym w art. 129 ust. 4 prawa ochrony środowiska.
Brak ciągłości obowiązywania obszaru ograniczonego użytkowania, a co za tym idzie brak możliwości pokrycia szkód i nakładów, potęgowałby negatywne skutki istnienia przez ponad dwa lata takiego obszaru.
Trybunał nie stwierdził również niezgodności zaskarżonego rozumienia przepisów wskazanych w punkcie pierwszym petitum skargi z art. 2 Konstytucji i wynikających z niego zasad ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz bezpieczeństwa prawnego. Nie powoduje ono trudności z ustaleniem, od którego momentu biegnie termin wystąpienia z roszczeniami określonymi w art. 129 ust. 1 i 2 prawa ochrony środowiska. Skoro, zgodnie z art. 129 ust. 4 prawa ochrony środowiska, z roszczeniem takim można wystąpić w ciągu 2 lat (w stanie prawnym odnoszącym się do sytuacji skarżącej, a obecnie – 3 lat) od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, nie budzi wątpliwości, że termin ten biegnie od dnia wejścia w życie rozporządzenia wojewody nr 50 z 2007 r.
Skład orzekający TK: sędzia TK Wojciech Sych - przewodniczący, sędzia TK Leon Kieres - sprawozdawca, sędzia TK Jakub Stelina, sędzia TK Jarosław Wyrembak, sędzia TK Andrzej Zielonacki.