Komunikat po Drukuj

Wyłączenie możliwości zaskarżenia czynności opisu i oszacowania w terminie tygodniowym od doręczenia dłużnikowi protokołu z tej czynności. SK 18/11

Kwestionowana regulacja ogranicza w nadmiernym stopniu prawo do zaskarżenia do sądu opisu i oszacowania nieruchomości.

22 stycznia 2013 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Magdaleny Z. dotyczącą wyłączenia możliwości zaskarżenia czynności opisu i oszacowania nieruchomości w terminie tygodniowym od doręczenia dłużnikowi protokołu z tej czynności.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 950 zdanie pierwsze ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 konstytucji. Trybunał umorzył postępowanie w pozostałym zakresie.

Trybunał Konstytucyjny analizując konstytucyjność kwestionowanej regulacji stwierdził, że zaskarżenie opisu i oszacowania nieruchomości, a tym samym uruchomienie sądowej kontroli prawidłowości dokonania tej czynności przez komornika, mieści się w przyjętym w art. 45 ust. 1 konstytucji, rozumieniu pojęcia sprawy. Opis i oszacowanie nieruchomości w toku egzekucji z nieruchomości ma istotny wpływ na sytuację majątkową dłużnika i wierzyciela. Rozstrzygnięcie sądu w sprawie skargi na tę czynność jest orzeczeniem o prawach majątkowych tych podmiotów.

Trybunał zwrócił uwagę, że ani z art. 763, ani z art. 945 § 1 k.p.c. nie można było wywieść nakazu zawiadomienia strony o zakończeniu opisu i oszacowania. Strona była zawiadamiana tylko o rozpoczęciu tej czynności. To sprawiało, że strona postępowania albo nie wiedziała o zakończeniu opisu i oszacowania, albo dowiadywała się o nim po upływie terminu określonego w art. 950 k.p.c. Nie mogła więc w ustawowym terminie zaskarżyć czynności komornika.

Po prawomocnym zakończeniu opisu i oszacowania strony nie mogą kwestionować przyjętej przez komornika wyceny nieruchomości. Trybunał Konstytucyjny dostrzegł, że w wypadku art. 950 k.p.c. ustawodawca zamierzał zapewnić środek prawny, który służy sądowej kontroli opisu i oszacowania nieruchomości (skarga na czynność komornika, przewidziana przez art. 767 § 1 k.p.c.). Wadliwość tej regulacji uniemożliwia stronie skarżenie opisu i oszacowania. Art. 950 zdanie pierwsze k.p.c. nie daje gwarancji stronie postępowania, że dowie się ona o początku biegu terminu do wniesienia skargi, czyli o zakończeniu opisu i oszacowania. Moment ten ma charakter abstrakcyjny, niezależny od działań strony czy też posiadanych przez nią informacji. W ten sposób ustawodawca nie daje stronie możliwości terminowego wniesienia środka zaskarżenia. To powoduje, że korzystanie z prawa do sądu staje się utrudnione albo niemożliwe.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, mimo że z kontekstu normatywnego kwestionowanej regulacji wynika, że ustawodawca w sposób szczególny traktuje sporządzenie protokołu opisu i oszacowania, będącego aktem ukończenia tej czynności, to nie nałożył na komornika obowiązku powiadomienia o tym uczestnika postępowania egzekucyjnego, choć przyznał prawo do jej zaskarżenia. Obowiązku tego nie można wyinterpretować z przepisów kodeksu postępowania cywilnego. To znaczy, że komornik nie informuje o przeprowadzonej czynności, jeżeli strona była o niej zawiadomiona.

Kodeks postępowania cywilnego nie gwarantował podmiotom uprawnionym do wniesienia skargi na opis i oszacowanie uzyskania informacji o zakończeniu tej czynności, a tym samym informacji od kiedy biegnie termin do jej zaskarżenia.

Kwestionowana regulacja ogranicza w nadmiernym stopniu prawo do zaskarżenia do sądu opisu i oszacowania nieruchomości. Nie znajduje to uzasadnienia w konstytucyjnych wartościach. Nadmierne ograniczenie uprawnienia do złożenia przez uczestnika postępowania skargi do sądu na czynności komornika dotyczącą opisu i oszacowania, narusza prawo dostępu jednostki do sądu oraz zakaz zamykania przez ustawę drogi sądowej w zakresie dochodzenia przez jednostkę jej konstytucyjnych praw, przewidziany w art. 77 ust. 2 konstytucji.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Leon Kieres, sprawozdawcą był sędzia TK Mirosław Granat.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.