Komunikat po Drukuj

Zasady uboju zwierząt; ubój rytualny. U 4/12

Kwestionowany przepis rozporządzenia jest niezgodny z konstytucją.

27 listopada 2012 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Prokuratora Generalnego dotyczący zasad uboju zwierząt (ubój rytualny).

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 września 2004 r. w sprawie kwalifikacji osób uprawnionych do zawodowego uboju oraz warunków i metod uboju i uśmiercania zwierząt jest niezgodny z art. 34 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt a przez to z art. 92 ust. 1 konstytucji. § 8 ust. 2 powyższego rozporządzenia traci moc obowiązującą z dniem 31 grudnia 2012 r.

Prokurator Generalny w złożonym wniosku zakwestionował zgodność § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra z 2004 r. z art. 34 ust. 1 i ust. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt oraz z art. 92 ust. 1 konstytucji.

Problem konstytucyjny postawiony we wniosku przez Prokuratora dotyczy wymaganej przez art. 92 ust. 1 konstytucji zgodności regulacji zawartych w rozporządzeniu z aktami wyższego rzędu.

Trybunał przypomniał, że wymóg ustanowienia rozporządzenia "w celu wykonania ustawy" oznacza nakaz ścisłego powiązania rozporządzenia z treścią ustawy i traktowania rozporządzenia jako instrumentu służącego wykonaniu woli ustawodawcy i ustawy będącej wyrazem tej woli, jak również realizowaniu przez rozporządzenie tego samego celu, jaki realizuje ustawa. Jest też oczywiste, że nigdy delegacja ustawowa nie może być interpretowana jako dająca upoważnienie do wprowadzenia regulacji naruszających normy wyższego rzędu, a więc ustawowe i konstytucyjne, nie może również w systemie prawa powszechnie obowiązującego pojawiać się żadna regulacja podustawowa, która nie znajduje bezpośredniego oparcia w ustawie i która nie służy jej wykonaniu, stosownie do modelu określonego w art. 92 ust. 1 konstytucji.

Odnosząc wymaganie do zakresu zaskarżenia rozpatrywanej sprawy, oznacza to obowiązek zachowania zgodności rozporządzenia Ministra z 2004 r. z ustawą o ochronie zwierząt oraz z konstytucją, w zakresie, w jakim ten ostatni akt wprowadza wymóg zgodności rozporządzenia z ustawą. Poza zakresem sprawy rozpatrywanej przez Trybunał znajduje się rozstrzyganie o dopuszczalności przez konstytucję uboju zgodnie z obyczajami religijnymi zarejestrowanych związków wyznaniowych (dalej: ubój rytualny).

Przedmiotem regulacji § 8 rozporządzenia Ministra z 2004 r. są sposoby ogłuszania zwierząt jednokopytnych, przeżuwaczy, świń, królików i drobiu przed ubojem. Natomiast zaskarżony § 8 ust. 2 wprowadza wyjątek od obowiązku ogłuszania zwierząt przed ubojem. Wyjątkiem zostały objęte zwierzęta poddawane ubojowi rytualnemu.

Trybunał orzekł, że postępowanie wydającego rozporządzenie polegające na zawarciu w § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra z 2004 r. regulacji wyłączającej obowiązek ogłuszania zwierząt przed śmiercią podczas uboju rytualnego nie mieści się ani w zakresie warunków ani w zakresie metod uboju. Stanowi zatem uregulowanie w rozporządzeniu zagadnień nie mieszczących się w zakresie delegacji ustawowej. Regulacja taka jest wbrew wytycznym do wydania rozporządzenia, nakazującym przyjęcie rozwiązań, które zapewniłyby humanitarne traktowanie zwierząt podczas ich uboju lub uśmiercania.

Delegacja do wydania rozporządzenia zawarta w art. 34 ustawy o ochronie zwierząt nie daje upoważnienia do wprowadzenia w rozporządzeniu regulacji naruszających normy wyższego rzędu, a więc norm ustawowych i konstytucyjnych.

W tej sytuacji konieczne jest podjęcie decyzji przez ustawodawcę polskiego co do sposobu ukształtowania przepisów odnoszących się do ochrony zwierząt podczas uboju, w tym uregulowanie kwestii uboju rytualnego, co uzasadnia odroczenie utraty mocy obowiązującej skarżonego § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra z 2004 r. do dnia 31 grudnia 2012 r.

Rozprawie przewodniczył wiceprezes TK Stanisław Biernat, sprawozdawcą był sędzia TK Zbigniew Cieślak.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.