Komunikat po Drukuj

Zasady rejestracji czasopisma. SK 42/09

Odpowiedzialność karna za wydawanie czasopisma drukowanego bez rejestracji jest niezgodna z konstytucją.

14 grudnia 2011 r. o godz. 14.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Wojciecha S. dotyczącą zasad rejestracji czasopisma.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że: 
1. Art. 45 w związku z art. 7 ust. 2 pkt 1 i pkt 3 oraz w związku z art. 20 ust. 1 zdanie pierwsze, w zakresie dotyczącym czasopism drukowanych, ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe w zakresie, w jakim wprowadza odpowiedzialność karną za wydawanie czasopisma drukowanego bez rejestracji:
a) jest niezgodny z art. 31 ust. 3 w związku z art. 54 ust. 1 konstytucji,
b) jest zgodny z art. 42 ust. 1 w związku z art. 2 konstytucji.

2. Art. 20 ust. 1 zdanie pierwsze w związku z art. 7 ust. 2 pkt 1 i pkt 3 ustawy powołanej w punkcie 1, w zakresie dotyczącym obowiązku rejestracji czasopisma drukowanego, jest zgodny z art. 54 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji.

W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

Trybunał podzielił pogląd skarżącego, że określona w art. 45 prawa prasowego sankcja karna jest środkiem nadmiernym, nieproporcjonalnym w stosunku do celu.

Trybunał orzekł o niezgodności wspomnianej normy prawnokarnej z powodu nieproporcjonalności sankcji za niedopełnienie obowiązku rejestracji czasopisma, określonej w art. 45 prawa prasowego. Trybunał uznał obowiązek rejestracji czasopisma za zgodny ze wskazanymi przez skarżącego wzorcami kontroli, zauważył jednak, że ustawodawca może obowiązek ten zabezpieczyć sankcją. W wypadku  obowiązywania normy nakazującej rejestrację czasopisma, lecz pozbawionej sankcji, ochrona wartości, której służy obowiązek rejestracji - byłaby niedostateczna. Ustawodawca nie powinien jednak uciekać się do sankcji karnej, która nie jest w tej sytuacji konieczna.

Określona w art. 45 ustawy sankcja jest nieproporcjonalna w stosunku do celów założonych przez ustawodawcę.

Skarżący zakwestionował art. 45 w związku z art. 7 ust. 2 pkt 1 i pkt 3 oraz w związku z art. 20 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy w zakresie dotyczącym czasopism, tzn. normę prawną skonstruowaną na gruncie powyższych przepisów, w której przepisem centralnym jest art. 45 prawa prasowego.

Z sentencji niniejszego wyroku wynika niekonstytucyjność sankcji karnej za wydawanie czasopisma bez rejestracji, w zakresie który dotyczy czasopism drukowanych. Taki bowiem zakres, związany ze stanem faktycznym sprawy skarżącego przed sądami, ustalił Trybunał jako rzeczywisty zakres zaskarżenia. Wyrok nie dotyczy w szczególności czasopism internetowych, którym skarżący poświęcił wiele miejsca w uzasadnieniu, lecz które nie wiążą się ze wspomnianym wyżej stanem faktycznym sprawy.

Wyrok niniejszy sygnalizuje ustawodawcy, że powinien rozważyć, czy nie należy odrębnie uregulować, w stosunku do czasopism drukowanych oraz innych czasopism, w szczególności internetowych, nie tylko problem sankcji za wydawanie czasopism bez rejestracji, ale i sam obowiązek rejestracji. Wyrok niniejszy sygnalizuje również ustawodawcy, że ustawa - Prawo prasowe, obowiązująca od 1 lipca 1984 r. (chociaż z licznymi zmianami) nie jest aktem prawnym dostosowanym do współczesnych form działalności prasy wynikających z postępu technologicznego jaki dokonał się w okresie wielu lat od wejścia w życie prawa prasowego.

Wyrok niniejszy sygnalizuje też ustawodawcy, że w pracy nad nową ustawą o prawie prasowym potrzebna będzie również konfrontacja proponowanych rozwiązań ze współczesnymi standardami państwa demokratycznego. 

Rozprawie  przewodniczył sędzia TK Piotr Tuleja, a sprawozdawcą był sędzia TK Adam Jamróz.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.