Komunikat po Drukuj

Wysokość kary z tytułu nielegalnego użytkowania obiektu budowlanego P 64/07

Wysokie kary z tytułu nielegalnego użytkowania obiektu budowlanego są zgodne z konstytucją.

5 maja 2009 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczące wysokości kary z tytułu nielegalnego użytkowania obiektu budowlanego.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 57 ust. 7 zdanie drugie w związku z art. 59f ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane oraz załącznikiem do tej ustawy jest zgodny z zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną w art. 2 konstytucji oraz z art. 32 ust. 1 konstytucji.

W pozostałym zakresie Trybunał Konstytucyjny umorzył postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że obowiązek uprzedniego zawiadomienia o zakończeniu budowy, które wymaga akceptacji właściwego organu przez niewniesienie sprzeciwu w terminie 21 dni, lub uzyskania ostatecznej decyzji o pozwoleniu na użytkowanie oraz zapewniająca realizację tych powinności sankcja w postaci kary pieniężnej w wysokości określonej w art. 57 ust. 7 zdaniu 2 w związku z art. 59f ust. 1 Prawa budowlanego, mają służyć ochronie doniosłych wartości wyróżnionych ze względu na interes publiczny, jak środowisko, bezpieczeństwo ludzi i mienia, zdrowie i życie ludzi, ład przestrzenny, czy też poszanowanie uzasadnionych interesów osób trzecich.

Trybunał Konstytucyjny zauważył, że z punktu widzenia celu regulacji prawnej istotne znaczenie ma przede wszystkim niezawiadomienie właściwego organu o zakończeniu budowy lub nieuzyskanie ostatecznego pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego. Uniemożliwia bowiem realizację przez organy nadzoru budowlanego ich ustawowo określonych zadań. Nieporównywalnie mniejszą wagę w kontekście wartości chronionych przypisać należy dysproporcjom społecznym i majątkowym, wielkości obiektu budowlanego oraz okresowi jego nielegalnego użytkowania. Wynika to stąd, że takie samo zagrożenie wartości chronionej może być wynikiem samowolnego użytkowania niewielkiego, jak i dużego obiektu, krótkiego jego użytkowania bez akceptacji organu, jak i długiego, przez osobę zamożną, jak i ubogą. Zatem w zakresie określenia tego rodzaju kryteriów ustalania wymiaru kary istnieje daleko idąca swoboda decyzji ustawodawczej.

W ocenie Trybunału surowość sankcji określonej w art. 57 ust. 7 w związku z art. 59f ust. 1 Prawa budowlanego jest adekwatna z punktu widzenia doniosłości dóbr w nich chronionych. Ma ona w optymalnym stopniu dyscyplinować, aby każdy - bez wyjątku - inwestor realizował obowiązek zawiadomienia organu nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy lub złożenia wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie. Inicjatywa inwestora w tej kwestii stanowi podstawowy warunek prawidłowego wykonywania zadań przez nadzór budowlany, a tym samym ochrony wartości deklarowanych w ustawie - Prawo budowlane.

Podwyższenie w art. 57 ust. 7 zdaniu 2 Prawa budowlanego stawki kary pieniężnej z tytułu nielegalnego użytkowania obiektu w stosunku do sankcji przewidzianej w przypadku innych naruszeń w procesie inwestycyjnym jest uzasadnione. Te dwie sytuacje nie powinny być traktowane przez ustawodawcę na równi, gdyż wniosek o udzielenie pozwolenia na użytkowanie stanowi wezwanie właściwego organu do przeprowadzenia obowiązkowej kontroli. Dopiero w toku tej kontroli organ nadzoru budowlanego dokonuje sprawdzenia budowy pod kątem ewentualnych nieprawidłowości.

Naruszenie prawa określone w art. 57 ust. 7 zdaniu 1 Prawa budowlanego i niezgodności w zakresie wskazanym w art. 59a ust. 2 Prawa budowlanego są nieporównywalne, gdyż surowość kary pieniężnej określonej w art. 57 ust. 7 zdaniu 2 w związku z art. 59f ust. 1 Prawa budowlanego ma zapewnić możliwość dokonania sprawdzeń zgodności budowy pod względem kryteriów ustanowionych w art. 59a ust. 2 Prawa budowlanego i ewentualnie zastosowania sankcji z tytułu niezgodności z nimi. Dlatego też powyższe sytuacje, jako różniące się od siebie, są różnie traktowane, co jest spójne z konstytucyjnymi zasadami sprawiedliwości społecznej i równości.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Wojciech Hermeliński, a sprawozdawcą był sędzia TK Zbigniew Cieślak.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.