Komunikat po Drukuj

Wyłączenie sędziego z mocy ustawy SK 6/07

Dotychczasowe przepisy o wyłączeniu sędziego w postępowaniu przed sądami administracyjnymi są niezgodne z Konstytucją.

14 października 2008 r. o godz. 9.30 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Fundacji Rozwoju Medycyny Sportowej dotyczącą wyłączenia sędziego z mocy ustawy.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 18 § 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zakresie, w jakim pomija jako podstawę wyłączenia sędziego od udziału w orzekaniu w postępowaniu sądowym toczącym się po wznowieniu postępowania administracyjnego, jego wcześniejszy udział w orzekaniu w sprawie dotyczącej decyzji wydanej we wznawianym postępowaniu administracyjnym, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie na skutek cofnięcia skargi konstytucyjnej.

Przedmiotem kontroli Trybunału Konstytucyjnego były przepisy, które regulują zasady wyłączenia sędziego od orzekania w sądach administracyjnych. Zdaniem skarżącej fundacji są one niepełne, ponieważ nie obejmują sytuacji, gdy sędzia najpierw orzekał co do legalności decyzji podatkowej, a następnie - w innym postępowaniu - miał rozstrzygnąć o legalności kolejnej decyzji administracyjnej, odmawiającej uchylenia, po wznowieniu postępowania administracyjnego, tejże decyzji podatkowej.

Trybunał Konstytucyjny podzielił zastrzeżenia skarżącej fundacji. Postępowanie w sprawie kontroli legalności decyzji podatkowej oraz postępowanie w sprawie kontroli decyzji o odmowie uchylenia (po wznowieniu postępowania administracyjnego) tej decyzji administracyjnej są odrębne z procesowego punktu widzenia. Równocześnie mają źródło w tym samym stanie faktycznym, wymagają oceny tych samych okoliczności i dowodów, a niekiedy nawet ustosunkowania się przez skład orzekający do tych samych zarzutów. Wobec tego, sędzia orzekając w drugim postępowaniu, mógłby czuć się związany swoimi poglądami, wyrażonymi podczas pierwszego postępowania. Taka sytuacja budzi uzasadnione wątpliwości co do obiektywizmu sędziego i nie odpowiada konstytucyjnemu standardowi prawa do bezstronnego sądu.

W rezultacie niniejszego orzeczenia, art. 18 § 1 pkt 6 p.p.s.a. nie traci mocy obowiązującej, a jedynie powinien zostać rozszerzony tak, aby objął sytuacje orzekania przez sędziego w sprawie skargi na odmowę uchylenia, po wznowienia postępowania administracyjnego, decyzji administracyjnej, jeżeli wcześniej orzekał on co do legalności tej decyzji. Nie ma natomiast możliwości wznawiania postępowań w sprawach, w których nie doszło do wyłączenia sędziego w warunkach ujętych w sentencji niniejszego orzeczenia.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Marian Grzybowski, a sprawozdawcą był sędzia TK Wojciech Hermeliński.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.