Komunikat po Drukuj

Wygaśnięcie własnościowego prawa do lokalu spółdzielczego. K 12/08

11 grudnia 2008 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego dotyczący wygaśnięcia własnościowego prawa do lokalu spółdzielczego.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 227 § 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze w brzmieniu obowiązującym przed dniem 15 stycznia 2003 r., jest niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Zaskarżony przepis został uchylony przez ustawę z 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw.

Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego uzasadnił potrzebę orzeczenia o niekonstytucyjności art. 227 par. 1 tym, że nie utracił on mocy, bo toczą się sprawy o eksmisję osób, których prawo do lokalu wygasło na podstawie kwestionowanego przepisu prawa spółdzielczego.

Trybunał nie podzielił tej argumentacji uznając, ze zaskarżony przepis nie jest podstawą orzeczenia o eksmisji. Orzekając w sprawie o eksmisję sądy nie stosują zaskarżonego przepisu. Art. 227 par. 1 prawa spółdzielczego może być natomiast stosowany nadal w sprawach o przyjęcie w poczet członków spółdzielni wniesionych przez nabywców prawa do lokalu, którym spółdzielnia odmówiła przyjecia na członka spółdzielni. Dlatego możliwe było rozpoznanie merytoryczne wniosku, mimo uchylenia kwestionowanego przepisu.

Niemal identyczny przepis był przedmiotem rozpoznania Trybunału wyrokiem z 30 marca 2004 r., o sygn. K 32/03 Trybunał Konstytucyjny orzekł, jego niekonstytucyjność. Obecnie Trybunał podtrzymał argumentację zawartą w powyższym wyroku.

Art. 64 ust. 2 Konstytucji stanowi, że własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie mieści się w konstytucyjnym pojęciu własności, należy natomiast do kategorii innych praw majątkowych, objętych ochroną na podstawie art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji.

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału ustawodawca ma swobodę kształtowania treści praw majątkowych, w tym m.in. ograniczonych praw rzeczowych. Swoboda ta nie jest jednak nieograniczona. Konstytucyjny wymóg ochrony praw majątkowych oznacza w szczególności ciążący na ustawodawcy obowiązek zapewnienia odpowiedniej ochrony uzasadnionych interesów podmiotu danego prawa. Zaskarżony przepis nie chronił w sposób należyty interesów osób, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu zawierając rozwiązania korzystne dla spółdzielni mieszkaniowych. W konsekwencji Trybunał stwierdził, że zaskarżony przepis był niezgodny Konstytucją.

Rozprawie przewodniczyła sędzia TK Ewa Łętowska, a sprawozdawcą był wiceprezes TK Janusz Niemcewicz.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.