Komunikat po Drukuj

Skierowanie na obserwację w zakładzie leczniczym SK 50/06

Skierowanie na obserwację psychiatryczną w zakładzie leczniczym jest niezgodne z konstytucją.

10 lipca 2007 r. o godz. 10. 00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał połączone skargi konstytucyjne Zbigniewa O. i Hanny R. dotyczące skierowania na obserwację psychiatryczną w zakładzie leczniczym.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że 
- art. 203 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego w zakresie, w jakim nie stwarza wystarczających gwarancji procesowych zapewniających sądową weryfikację zgłoszonej przez biegłych konieczności połączenia badania psychiatrycznego oskarżonego z obserwacją w zakładzie leczniczym, jest niezgodny z art. 41 ust. 1 w związku z art. 30, art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji. 
- art. 203 § 2 w związku z art. 203 § 3 powyższej ustawy w zakresie, w jakim nie wskazuje maksymalnego czasu trwania obserwacji psychiatrycznej w zakładzie leczniczym, jest niezgodny z art. 41 ust. 1 w związku z art. 30, art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji.

Przepisy te tracą moc obowiązującą z upływem 15. miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. 
(link do całości sentencji pod komunikatem)

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że warunkiem do zastosowania kwestionowanego przepisu k.p.k. umożliwiającego pozbawienie wolności na czas trwania obserwacji psychiatrycznej powinno być ustalenie wysokiego prawdopodobieństwa popełnienia przez oskarżonego zarzucanego mu czynu. Pozbawienie wolności osoby, wobec której prawdopodobieństwo takie nie zachodzi, nawet jeśli służyłoby ustaleniu stanu jej zdrowia psychicznego, stanowi nadmierną ingerencję w sferę konstytucyjnie gwarantowanych praw i wolności. Narusza godność człowieka, gdyż pozbawia go wolności w stopniu, który nie jest konieczny w demokratycznym państwie. Zdaniem Trybunału przepis k.p.k. określający, że obserwacja w zakładzie leczniczym nie powinna trwać dłużej niż 6 tygodni nie spełnia wymogów precyzji i jednoznaczności. Sugeruje bowiem, że wyznaczony sześciotygodniowy termin ma charakter maksymalny. Jednak termin ten może być przedłużony i to na czas nieokreślony. Pozwala więc sądowi na swobodę w określaniu czasu przedłużonej obserwacji, nie traktując jednocześnie przedłużenia jako instytucji nadzwyczajnej, mającej zastosowanie tylko w wyjątkowych wypadkach. Nie zobowiązuje też sądu do zweryfikowania przyczyny niezakończenia obserwacji w ciągu sześciu tygodni. Mankamenty te sprawiają, że przepis ten przestaje być gwarancją procesową wolności osobistej oskarżonego.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Marek Mazurkiewicz, a sprawozdawcą był sędzia TK Marek Kotlinowski.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.