Trybunał Konstytucyjny

Adres: 00-918 Warszawa, al. Szucha 12 a
prasainfo@trybunal.gov.pl tel: +22 657-45-15

Biuletyn Informacji Publicznej
Transmisja

Podwyżki czynszu K 4/05

19 kwietnia 2005 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał wniosek Prokuratora Generalnego w sprawie konstytucyjności przepisów ustaw nowelizujących ustawę z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, wprowadzających ograniczenia podwyżek czynszów.

Trybunał orzekł, że art. 1 pkt 9 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 2004 roku o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych ustaw, w części zawierającej wyrazy: "a jeżeli poziom rocznego czynszu lub innych opłat za używanie lokalu, z wyłączeniem opłat niezależnych od właściciela, przekracza 3% wartości odtworzeniowej lokalu, to roczna podwyżka nie może być wyższa niż 10% dotychczasowego czynszu albo dotychczasowych opłat za używanie lokalu, liczonych bez opłat niezależnych od właściciela", jest niezgodny z art. 2 oraz art. 64 ust. 1 i ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. TK orzekł także, że art. 1 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 roku o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego jest niezgodny z art. 2 i art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji

Do chwili uchwalenia ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. ustawodawstwo ostatniego dziesięciolecia konsekwentnie utrwalało społeczne przekonanie, że czynsze regulowane, ograniczone do poziomu 3% wartości odtworzeniowej lokalu będą obowiązywać tylko w okresie przejściowym. Taki właśnie okres miał umożliwić rządowi i ustawodawcy wypracowanie nowego kompleksowego systemu regulacji stosunków pomiędzy właścicielami a najemcami, który uwzględniałby usprawiedliwione interesy obu stron. Po okresie przejściowym mechanizm ustalania czynszu miał odpowiadać zasadzie wolności umów. To społeczne przekonanie utwierdzane było jednoznaczną wymową orzecznictwa TK, podkreślającego przy licznych okazjach przejściowy charakter czynszu regulowanego. Rozciągnięcie na mocy ustawy nowelizującej okresu obowiązywania czynszów regulowanych - w sytuacji, kiedy nie pojawiły się żadne nadzwyczajne okoliczności, uzasadniające takie rozstrzygnięcie - naruszyło zasady ustalone wcześniejszym ustawodawstwem. Nowe brzmienie art. 9 ust. 1 i 1a we wskazanym zakresie naruszyło zasadę ochrony zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa (art. 2 Konstytucji).

Zaskarżone regulacje wprowadzają instytucję czynszu ustalanego w drodze ustawowej, zostawiając stronom stosunku prawnego jedynie wąski margines swobody, bez uwzględnienia konkretnych uwarunkowań wynikających ze stanu technicznego lokali i budynków, oraz sytuacji życiowej i materialnej najemców. Zdaniem Trybunału, wprowadzenie takiego mechanizmu hamowania wzrostu czynszów, który bierze pod ochronę wyłącznie interesy najemców - i to w oderwaniu od ich konkretnej sytuacji majątkowej i życiowej -ponad dopuszczalną miarę ograniczyło prawa właścicieli. Taki stan prawny narusza zasadę równej dla wszystkich ochrony własności i innych praw majątkowych, do których zaliczyć należy m.in. prawo najmu lokalu (art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji).

TK rozpoznając niniejszą sprawę miał także na uwadze orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Szczególną uwagę poświęcił analizie orzeczenia z 22 lutego 2005 r. w sprawie Hutten-Czapska przeciwko Polsce. W orzeczeniu tym Trybunał w Strasburgu uznał, że kwestionowane przepisy, dotyczące czynszów regulowanych, w niedopuszczalny sposób naruszają powszechne w państwach członkowskich Rady Europy standardy ochrony własności.

Skutki wejścia w życie orzeczenia: poczynając od daty ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw strony będą mogły ustalać czynsz w drodze indywidualnych umów z ograniczeniem jego podwyższania przewidzianym przez art. 9 ust. 1 w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2005 r. Jak podkreślił TK, nie oznacza to jednak uznania stanu prawnego od dnia wejścia w życie orzeczenia w niniejszej sprawie za zadowalający i w pełni zgodny z Konstytucją.

Rozprawie przewodniczył prezes TK Marek Safjan, a sprawozdawcą był sędzia TK Jerzy Stępień.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

Prasa:
Polityka nr 19, 4 maja 2005 r.
Uwolnią czynsze. W.M.
Dziennik Bałtycki, 25 kwietnia 2005 r.
Agata Grzegorczyk: Uwolniony problem.
Nowości, 21 kwietnia 2005 r. 
Waldemar Piórkowski: Stawki czynszu w rękach właścicieli.
Dziennik Zachodni, 22 kwietnia 2005 r.
Igor Cieślicki: Przyjdzie ścianę gryźć.
Nowości, 20 kwietnia 2005 r. 
Ograniczenie czynszów nielegalne. (rob, PAP)
Dziennik Łódzki, 20 kwietnia 2005 r.
Podwyżki bez ograniczeń. (PAP, Ani, K)
Dziennik Zachodni, 20 kwietnia 2005 r.
Igor Cieślicki: Rachunki w górę.
Super Express, 20 kwietnia 2005 r. 
Ograniczenie czynszów niezgodne z Konstytucją. (DOK, ABK)
Fakt, 20 kwietnia 2005 r.
Justyna Węcek, TZ: Wielkie czynsze nas zniszczą.
Dziennik Bałtycki, 20 kwietnia 2005 r.
Robert Kiewlicz: Uwolnione czynsze.
Dziennik Bałtycki, 26 kwietnia 2005 r.
Aleksandra Chomicka: Właściciele przyspieszą.
Gazeta Poznańska, 26 kwietnia 2005 r.
Magdalena Gościńska, Monika Kaczyńska: Czynszowy bigos.
Dziennik Bałtycki, 25 kwietnia 2005 r.
Agata Grzegorczyk: Uwolniony problem.
Dziennik Bałtycki, 25 kwietnia 2005 r.
Robert Kiewlicz: Taniej dla wszystkich.
Nowości, 21 kwietnia 2005 r. 
Waldemar Piórkowski: Stawki czynszu w rękach właścicieli.
Dziennik Zachodni, 22 kwietnia 2005 r.
Igor Cieślicki: Przyjdzie ścianę gryźć.
Nowości, 20 kwietnia 2005 r. 
Ograniczenie czynszów nielegalne. (rob, PAP)
Dziennik Łódzki, 20 kwietnia 2005 r.
Podwyżki bez ograniczeń. (PAP, Ani, K)
Dziennik Zachodni, 20 kwietnia 2005 r.
Igor Cieślicki: Rachunki w górę.
Super Express, 20 kwietnia 2005 r. 
Ograniczenie czynszów niezgodne z Konstytucją. (DOK, ABK)
Fakt, 20 kwietnia 2005 r.
Justyna Węcek, TZ: Wielkie czynsze nas zniszczą.
Dziennik Bałtycki, 20 kwietnia 2005 r.
Robert Kiewlicz: Uwolnione czynsze. 
Dziennik Bałtycki, 26 kwietnia 2005 r.
Aleksandra Chomicka: Właściciele przyspieszą.
Gazeta Poznańska, 26 kwietnia 2005 r.
Magdalena Gościńska, Monika Kaczyńska: Czynszowy bigos.
Polityka nr 19, 4 maja 2005 r.
Uwolnią czynsze. W.M.
Rzeczpospolita nr 106, 7-8 maja 2005 r.
Ewa Bończak - Kucharczyk: Swoboda wynajmującego kontrolowana. 
Trybuna nr 107, 9 maja 2005 r.
Czynsze po nowemu. (DORO)
Gazeta Wyborcza, 2-3 maja 2005 r.
Marek Wielgo: Jak wstrzymać podwyżki czynszów.
Tygodnik Powszechny nr 19, 8 maja 2005 r.
Anna Mateja: Mieszkanie - towar luksusowy.
Gazeta Prawna nr 84, 29 kwietnia 2005 r.
Michał Kosiarski: Podwyżki raz na 6 miesięcy.
Trybuna nr 100, 28 kwietnia 2005 r.
Czesław Rychlewski: Miłosierdzie gminy.
Gazeta Wyborcza, nr 98, 28 kwietnia 2005 r.
Zarobić na właścicielach
Polityka nr 17, 30 kwietnia 2005 r.
Komentarz Joanna Solska: Czynsz - sprawa polityczna.
Rzeczpospolita nr 98, 27 kwietnia 2005 r.
Edward von Schlesinger: Papierowy koniec czynszów regulowanych.
Rzeczpospolita nr 96, 25 kwietnia 2005 r.
Krystyna Milewska: Podwyżki będą wymagać uzasadnienia.
Gazeta Prawna nr 77, 20 kwietnia 2005 r.
Agnieszka Wyszomirska: Koniec z reglamentacją.
Gazeta Wyborcza, nr 92, 20 kwietnia 2005 r.
Piotr Miączyński: Mamy wolne czynsze!
Gazeta Wyborcza, nr 92, 20 kwietnia 2005 r.
Małgorzata Zubik: Czynsze uwolnione
Życie Warszawy, nr 92, 20 kwietnia 2005 r.
Anna Cieślak-Wróblewska: Więcej za mieszkanie.
Nasz Dziennik, nr 92 20 kwietnia 2005 r.
Zenon Baranowski: Trybunał uwolnił czynsze.
Rzeczpospolita nr 92, 20 kwietnia 2005 r.
Jolanta Kroner: Trybunał uwolnił czynsze.
Komentarz Krzysztof Sobczak: Sejm uchwala Trybunał obala.
Rzeczpospolita nr 91, 19 kwietnia 2005 r.
Komorne w Trybunale, -RET
Gazeta Wyborcza, nr 91, 19 kwietnia 2005 r.
Marek Wielgo: Sąd nad czynszem.
Rzeczpospolita nr 93, 21 kwietnia 2005 r.
Renata Krupa-Dąbrowska: Czynsze wolne ale pod kontrolą.
Trybuna, nr 94, 22 kwietnia 2005 r.
Czesław Rychlewski: Wojna domowa.
Gazeta Prawna nr 79, 22 - 24 kwietnia 2005 r.
Michał Kosiarski: O ile wzrosną czynsze.
Trybuna, nr 95, 23-24 kwietnia 2005 r.
Zapobiec eksmisjom. (MKA)