Referendum lokalne K 30/02
26 lutego 2003 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie zgodności z Konstytucją oraz Europejską Kartą Samorządu Terytorialnego art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym rozumiany jako nie wyłączający prawa członków wspólnoty samorządowej do wyrażenia w drodze referendum stanowiska w istotnych sprawach, dotyczących społecznych, gospodarczych lub kulturowych więzi łączących tę wspólnotę, a nie zastrzeżonych do wyłącznej kompetencji organów innych władz publicznych, jest zgodny z art. 2 i z art. 170 Konstytucji RP oraz z art. 5 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego
Trybunał Konstytucyjny uznał, że ustawę o referendum lokalnym rozumieć należy znacznie szerzej niż dotychczas. Trybunał poddał wykładni systemowej art. 2 ust. 1 ustawy o referendum lokalnym. Stwierdził, iż zaskarżony artykuł powinien być rozumiany jako nie wyłączający prawa członków wspólnoty samorządowej do wyrażenia w drodze referendum swojego stanowiska w istotnych sprawach dotyczących tej wspólnoty, nie zastrzeżonych do wyłącznej kompetencji organów innych władz publicznych.
Trybunał dokonał interpretacji art. 170 Konstytucji, zgodnie z którym: "Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować, w drodze referendum, o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu samorządu terytorialnego. Zasady i tryb przeprowadzania referendum lokalnego określa ustawa.". TK uznał, iż z tegoż artykułu wynika zarówno możliwość przeprowadzenia referendów o charakterze wiążącym, jak i referendów opiniodawczych. Na żądanie mieszkańców danej jednostki samorządowej przeprowadzić można referendum opiniodawcze również w sprawach z zakresu zadań publicznych zastrzeżonych dla innych organów niż organy jednostek samorządowych.
Trybunał uznał ponadto, że art. 2 ust. 1 ustawy o referendum lokalnym w ustalonym powyżej znaczeniu nie narusza zasady demokratycznego państwa prawne (art. 2 Konstytucji), ani zasad zawartych w art. 5 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego.
Rozprawie przewodniczył Wiceprezes TK Andrzej Mączyński, a sprawozdawcą była Sędzia TK Teresa Dębowska - Romanowska.
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.