Kontrola sądowa jakości zaoferowanego przez gminę lokalu socjalnego pod kątem uwzględnienia indywidulanych zaleceń medycznych dotyczących potencjalnego najemcy P 2/25
20 listopada 2025 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Sądu Okręgowego w Suwałkach I Wydział Cywilny dotyczące kontroli sądowej jakości zaoferowanego przez gminę lokalu socjalnego pod kątem uwzględnienia indywidulanych zaleceń medycznych dotyczących potencjalnego najemcy.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 22 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego w zakresie, w jakim nie przewiduje wymogu, aby lokal wskazany osobie z niepełnosprawnością jako przedmiot umowy najmu socjalnego uwzględniał jej rzeczywiste potrzeby wynikające z rodzaju niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 69 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Orzeczenie zapadło jednogłośnie.
Trybunał wyjaśnił, że art. 69 Konstytucji ma charakter normy programowej. Ustawodawca dysponuje znaczną swobodą w wyborze instrumentów służących realizacji obowiązków w nim przewidzianych. Swoboda nie oznacza jednak dowolności. Na jego podstawie możliwe jest bowiem wyznaczenie minimalnego zakresu gwarancji konstytucyjnych dla osób niepełnosprawnych we wskazanych w nim sferach. W konsekwencji art. 69 Konstytucji może być samodzielnym wzorcem kontroli w postępowaniu przed Trybunałem. Zarzucając naruszenie art. 69 Konstytucji, dopuszczalne jest wskazanie nie tylko tego, że władze publiczne nie podejmują żadnych działań mających na celu realizację obowiązków w nim przewidzianych, ale również podejmowanie działań pozornych, które w praktyce nie prowadzą do realizacji ustalonych celów.
Trybunał stwierdził, że oferowanie lokalu w ramach najmu socjalnego osobie niepełnosprawnej, która z uwagi na swoją niepełnosprawność nie może z niego korzystać lub jest to znacznie utrudnione, nie zabezpiecza egzystencji osób niepełnosprawnych przynajmniej na poziomie minimum życiowego. W istocie stanowi to działanie pozorne które w praktyce nie prowadzi do realizacji art. 69 Konstytucji.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Stanisław Piotrowicz - przewodniczący, sędzia TK Krystyna Pawłowicz - sprawozdawca, sędzia TK Justyn Piskorski, wiceprezes TK Bartłomiej Sochański, prezes TK Bogdan Święczkowski.