Komunikat po Drukuj

Zasady obniżania opłaty egzekucyjnej. SK 4/10

Zasady dotyczące obniżania opłaty egzekucyjnej są zgodne z konstytucją.

30 kwietnia 2012 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Witolda W. dotyczącą zasad obniżania opłaty egzekucyjnej.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 49 ust. 2 oraz art. 49 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 19 ustawy z dnia 24 września 2004 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, są zgodne z art. 64 ust. 2 konstytucji w związku z wywodzoną z art. 2 konstytucji zasadą sprawiedliwości społecznej.

W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.

Trybunał uznał, że możliwość miarkowania przez sąd wysokości opłaty egzekucyjnej wiąże się z charakterem tej opłaty oraz sposobem jej obliczania i egzekwowania przez samego komornika. Jest to opłata o charakterze publicznym, czego nie zmienia fakt, że zgodnie z wolą ustawodawcy w całości stanowi przychód komornika.

Opłata egzekucyjna nie może być jednak traktowana jako cena za czynności komornika. Co do zasady kryterium ustalania wysokości opłaty publicznoprawnej nie jest wartość konkretnych czynności czy świadczeń, które podlegają opłacie. Można stwierdzić, że opłata egzekucyjna ma charakter mieszany. Z jednej strony posiada wszelkie cechy właściwe opłatom publicznym, z drugiej jednak ustawodawca zdecydował o powiązaniu jej wysokości z okolicznościami konkretnej sprawy. Ustawodawca przesądził, że opłata egzekucyjna powinna być odpowiednia do poniesionych przez komornika wydatków, nakładu pracy w egzekucji oraz wartości wyegzekwowanego świadczenia.

Wbrew zarzutowi skarżącego kwestionowane przepisy nie pozwalają na anulowanie opłaty egzekucyjnej, a jedynie na jej zmniejszenie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Stanowią więc mechanizm przeciwdziałania nadużyciom prawa, polegającym na ustalaniu przez komornika wygórowanej opłaty, która w rażący sposób odbiega od zasad jej obliczania. Dotyczy to w szczególności wysokości opłaty egzekucyjnej w postępowaniu, które nie wymagało od komornika znacznego nakładu pracy, ani nie było czasochłonne.

Wbrew twierdzeniom skargi zaskarżony mechanizm nie stanowi instrumentu ograniczania należnej komornikowi opłaty egzekucyjnej, ale korekty jej wysokości ustalonej w sposób niezgodny z wolą ustawodawcy. Natomiast sprzeczne z zasadą sprawiedliwości społecznej byłoby uzyskiwanie przez komornika rażąco zawyżonych dochodów z opłat egzekucyjnych, które nie są adekwatne do nakładu pracy.

Trybunał uznał także za chybione porównywanie pozycji komornika do przedstawicieli innych zawodów prawniczych, mających prawo do wynagrodzenia od Skarbu Państwa z tytułu zastępstwa procesowego z urzędu albo z tytułu zwolnienia od opłat notarialnych. W odróżnieniu od adwokatów, radców prawnych, czy też notariuszy komornicy pełnią funkcje organów egzekucyjnych, wykorzystując kompetencje władcze, wykonują zadania państwa.

Istotne są również odrębności przedmiotowe opłaty egzekucyjnej oraz wynagrodzenia za zastępstwo procesowe wykonywane z urzędu bądź wynagrodzenia za czynności notarialne, za które płaci Skarb Państwa. Tylko komornik jest upoważniony do przymusowego egzekwowania należnej mu opłaty egzekucyjnej. Komornik samodzielnie ustala wysokość należnej mu opłaty egzekucyjnej, a sąd jedynie w wyjątkowych wypadkach jest uprawniony do jej miarkowania. Natomiast wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu lub notariusza jest zawsze określane przez sąd a nie samego zainteresowanego.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Wojciech Hermeliński, sprawozdawcą była sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.