Komunikat po Drukuj

Postępowanie administracyjne; prawo do zaskarżenia decyzji wydanej w pierwszej instancji. SK 3/11

Ograniczenie prawa do zaskarżenia rozstrzygnięć wydanych w pierwszej instancji jest zgodne z konstytucją.

6 grudnia 2011r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Mirosława D. dotyczącą postępowania administracyjnego (prawo do zaskarżenia decyzji wydanej w pierwszej instancji).

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 127 § 3 w związku z art. 24 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego w zakresie, w jakim nie wyłącza osoby piastującej funkcję monokratycznego organu centralnej administracji rządowej od udziału w postępowaniu z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, gdy osoba ta wydała zaskarżoną decyzję, jest zgodny z art. 78 w związku z art. 2 oraz w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji. Ponadto Trybunał umorzył postępowanie w pozostałym zakresie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

Istota zarzutu skupiała się na nieproporcjonalnej i nieznajdującej uzasadnienia w warunkach demokratycznego państwa prawnego ingerencji w konstytucyjne prawo do zaskarżenia rozstrzygnięć wydanych w pierwszej instancji (art. 78 konstytucji). Przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego była zatem konstytucyjność ograniczenia, które w warunkach braku dewolucji (przeniesienia postępowania do organu wyższej instancji) organizacyjnej, uniemożliwia rozpoznanie wniosku, o którym mowa w art. 127 § 3 k.p.a., przez osobę inną niż piastun funkcji ministra, który wydał decyzję w pierwszej instancji.

Trybunał Konstytucyjny przypomniał, że art. 78 konstytucji obejmuje swym zakresem nie tylko postępowanie sądowe, ale również administracyjne oraz inne postępowania, w których organ władzy publicznej wydaje akt kształtujący sytuację prawną podmiotu praw i wolności. Jednakże w sprawach przekazanych do właściwości innych organów niż sądy standard konstytucyjny jest inny. Art. 78 konstytucji nie wymaga bezwzględnie, aby każdy środek prawny służący zaskarżeniu decyzji miał charakter dewolutywny (przeniesienie postępowania do organu wyższej instancji).

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego brak cechy dewolutywności (w wymiarze personalnym lub organizacyjnym) środka zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym nie przesądza automatycznie o niekonstytucyjności takiego rozwiązania, jeżeli brak ten jest zrównoważony gwarancjami procesowymi chroniącymi podmiot, o którego prawach i wolnościach rozstrzyga się w tymże postępowaniu.

Trybunał stwierdził, że wynikające z zaskarżonej normy ograniczenie konstytucyjnego prawa, jest uzasadnione i konieczne w świetle ustrojowego podziału kompetencji i przesłanki ochrony porządku publicznego. Trybunał Konstytucyjny przychylił się do poglądu wyrażonego w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 maja 2010 r. (sygn. akt I OPS 13/09), że osoba sprawująca funkcję monokratycznego centralnego organu administracji rządowej, w toku postępowania administracyjnego, ma pozycję organu, a nie pracownika.

W ocenie Trybunału, kontrolowana norma nie stanowi nadmiernego obciążenia dla strony postępowania administracyjnego. Rozpoznanie sprawy w "spłaszczonym toku instancji" nie uchyla bowiem gwarancji procesowych postępowania odwoławczego oraz związania organów zasadą praworządności i pochodną względem niej zasadą prawdy obiektywnej.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Adam Jamróz, a sprawozdawcą był sędzia TK Stanisław Rymar.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.