Komunikat po Drukuj

Ustawa o Policji. K 1/08

Ograniczenie prawa do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystane urlopy lub czas wolny od służby jest niezgodne z konstytucją.

23 lutego 2010 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny  rozpoznał wniosek Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów dotyczący ustawy o Policji.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że: 
1. Art. 25a ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 21 lipca 2006 r. o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim uniemożliwia on policjantowi przeniesienie na własną prośbę do określonych służb, nie jest niezgodny z art. 32 konstytucji.

2. Art. 35a ust. 1 ustawy o Policji w zakresie, w jakim nie ustala zasad poddawania policjanta procedurze określającej jego predyspozycje do służby na określonych stanowiskach lub w określonych komórkach organizacyjnych, zakresu badań oraz minimalnych kryteriów oceny ich wyników:
- jest zgodny z art. 2 konstytucji,
- nie jest niezgodny z art. 32 konstytucji.

3. Art. 35a ust. 5 ustawy o Policji w zakresie, w jakim nie określa wytycznych dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych do wydania rozporządzenia wykonawczego, jest zgodny z art. 2 i art. 92 ust. 1 konstytucji.

4. Art. 41 ust. 2 pkt 9 ustawy o Policji w zakresie, w jakim ustala 12-miesięczny termin zawieszenia policjanta w czynnościach służbowych spowodowanego prowadzeniem postępowania karnego lub skarbowego:
- jest zgodny z art. 2 konstytucji,
- nie jest niezgodny z art. 42 ust. 3 konstytucji.

5. Art. 62a ustawy o Policji jest zgodny z art. 2 w związku z art. 51 ust. 2, art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji.

6. Art. 94 ust. 1a ustawy o Policji:
- jest zgodny z art. 2 konstytucji,
- nie jest niezgodny z art. 32 i art. 46 konstytucji.

7. Art. 95 ust. 2 pkt 9 ustawy o Policji:
- jest zgodny z art. 2 konstytucji,
- nie jest niezgodny z art. 32 i art. 46 konstytucji.

8. Art. 114 ust. 1 pkt 2 ustawy o Policji, w części obejmującej słowa "nie więcej jednak niż za ostatnie 3 lata kalendarzowe":
- jest niezgodny z art. 66 ust. 2 w związku z art. 2 konstytucji, 
- nie jest niezgodny z art. 31 ust. 3 i art. 32 ust. 1 konstytucji.

W sprawie badania zgodności z konstytucją art. 6b ust. 4, art. 62 ust. 2 i 8 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji Trybunał umorzył postępowanie ze względu na cofnięcie wniosku.

Przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego był w szczególności art. 25a ust. 1  ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji w brzmieniu nadanym ustawą z 21 lipca 2006 r. o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw dotyczący możliwości przenoszenia się policjantów na własną prośbę do innych służb mundurowych lub specjalnych. Wnioskodawcy zarzucili przepisowi dyskryminacyjne traktowanie policjantów, przez to że nie przewiduje on - w tekście ustawy o Policji - prawa do przeniesienia, tj. sprzeczność z art. 32 konstytucji. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że regulacje dotyczące przyjmowania do poszczególnych służb winny być zamieszczone w ustawach dotyczących tych służb, nie zaś - zbiorczo - w ustawie o Policji. Ponadto uznał, że zadania oraz zróżnicowane warunki pełnienia służby w poszczególnych formacjach mundurowych lub specjalnych prowadzą do zasadności zróżnicowania warunków naboru do poszczególnych służb.

Drugi z zarzutów dotyczył art. 35 ust. 5 ustawy o Policji i polegał na twierdzeniu, że przepis nie określa  dostatecznie zasad i warunków poddawania policjantów badaniu predyspozycji do służby na określonych stanowiskach lub w określonych komórkach organizacyjnych. Nie zawiera też wystarczających wytycznych w upoważnieniu do wydania rozporządzenia wykonawczego. Trybunał Konstytucyjny powołując się na uprzednie orzecznictwo, zwłaszcza na wyrok z 8 października  2002 r. (sygn. K 36/00) stanął na stanowisku, że zarzucana niezgodność nie występuje, gdyż szczegółowe określenie predyspozycji stanowi materię pozaustawową i podlega dynamicznym zmianom stosownie do zmian zadań Policji i warunków ich wykonywania.

Trybunał Konstytucyjny nie podzielił też poglądu wnioskodawcy w zakresie zarzutu, że ustalenie - w art. 41 ust. 2 pkt 9 ustawy o Policji dwunastomiesięcznego terminu zawieszenia policjanta w czynnościach służbowych (na skutek prowadzenia przeciwko niemu postępowania karnego lub skarbowego) jest niezgodne z art. 2 (z powodu swej nieokreśloności) oraz art. 42 ust. 3 konstytucji (gdyż narusza konstytucyjne domniemanie niewinności). Trybunał wyraził pogląd, iż przepis ten (w kontekście powiązanych z nim   przepisów ustawy o Policji) jest dostatecznie określony. Jego unormowanie nie narusza domniemania niewinności z art. 42 ust. 3 konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodny z przywołanymi wzorcami kontroli konstytucyjności (tj. z art. 2 w zw. z art. 52 ust. 2 oraz z art. 47 w zw. z art. 31 ust. 3 konstytucji) unormowanie art. 62a ustawy o Policji zobowiązujące policjantów do informowania przełożonych o pracy lub zaangażowaniu ich współmałżonków bądź osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym w działalność agencji detektywistycznych, ochrony osób lub mienia oraz w zamówienia na rzecz jednostek podległych ministrowi do spraw wewnętrznych. Trybunał uznał ten przepis za uzasadniony ze względu na unikanie możliwej kolizji interesów oraz ze względu na przejrzystość działania Policji i policjantów. Zwrócił też uwagę, że wnioskodawca jako związek zawodowy nie jest konstytucyjnie upoważniony do występowania na rzecz ochrony prywatności osób trzecich (innych niż policjanci) w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Za konstytucyjne uznał też Trybunał kwestionowane uregulowania art. 94 ust. 1a oraz art. 95 ust. 2 pkt 9 ustawy o Policji. Przepisy te przewidują obowiązek zwrotu pomocy finansowej na cele mieszkaniowe oraz obowiązek opróżnienia mieszkania służbowego przez policjanta lub byłego policjanta, który został skazany prawomocnym wyrokiem sądowym za przestępstwo umyślne (lub umyślne przestępstwo skarbowe) pozostające w związku z obowiązkami służbowymi i popełnione dla osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej. Trybunał stanął na stanowisku, że przywileje socjalne pozostają w ścisłym związku z pełnieniem służby stałej. Utrzymanie ich w stosunku do osób, które zostały prawomocnie skazane za popełnienie wymienionych przestępstw nie ma uzasadnienia prawnego.

Trybunał Konstytucyjny podzielił natomiast zarzut wnioskodawcy w odniesieniu do art. 114 ust. 1 pkt 2 ustawy o Policji, w części obejmującej słowa: "nie więcej jednak niż za ostatnie 3 lata kalendarzowe". Przepis ten Trybunał uznał za niezasadnie ograniczający prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystane urlopy lub czas wolny od służby, który to ekwiwalent gwarantowany jest jako następstwo unormowania art. 66 ust. 2 konstytucji w zakresie ustawowo określonego czasu pracy oraz corocznego płatnego urlopu. Unormowanie konstytucyjne nie zawiera upoważnienia do uchylenia cechy "płatności" urlopu w drodze ustawy.

Rozprawie przewodniczyła sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz, sprawozdawcą był sędzia TK Marian Grzybowski.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.