Komunikat po Drukuj

Odpowiedzialność za brak opłaty za przejazd po drogach krajowych. P 9/08

Kara pieniężna za nieuiszczenie opłaty za przejazd po drogach krajowych, w sytuacji gdy kierowca nie posiadał karty opłaty w pojeździe w momencie kontroli, jest zgodna z konstytucją.

25 marca 2010 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku dotyczące odpowiedzialności za brak opłaty za przejazd po drogach krajowych.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym w związku z pkt 4.1. załącznika do tej ustawy w zakresie, w jakim sankcja administracyjna w postaci kary pieniężnej za nieuiszczenie opłaty za przejazd po drogach krajowych obejmuje sytuację, gdy kierowca nie posiadał karty opłaty w pojeździe w momencie kontroli, jest zgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 2 konstytucji.

Trybunał oceniał przepisy określające karę 3 000 zł za nieuiszczenie opłaty drogowej za przejazd po drogach krajowych przez pojazdy ciężkotowarowe. W zakwestionowanej w pytaniu prawnym regulacji, w pkt. 4.1. załącznika do ustawy o transporcie drogowym, podkreślono, że karta dobowa lub tygodniowa, która w chwili rozpoczęcia kontroli nie znajdowała się w pojeździe, a przedstawiona została w terminie późniejszym, nie stanowi dowodu uiszczenia opłaty. Ustawodawca uznał zatem brak dowodu opłaty za tożsamy z brakiem opłaty. Zdaniem sądu pytającego zrównanie - poprzez nałożenie wygórowanej kary pieniężnej w takiej samej wysokości - odpowiedzialności osób, które w ogóle nie uiściły opłaty za przejazd z osobami, które jedynie w momencie kontroli nie posiadały karty opłaty w pojeździe narusza konstytucyjną zasadę proporcjonalności.

Trybunał Konstytucyjny nie podzielił tego rozumowania. Podkreślił, że mechanizm uiszczania opłat składa się z dwóch czynności: nabycia karty opłaty w przeznaczonym do tego punkcie oraz jej prawidłowego wypełnienia. Wykonanie tych czynności pozwala na przypisanie karty do określonego pojazdu i czasu przejazdu. Mechanizm ten jest analogiczny do stosowanych powszechnie opłat za przejazdy środkami komunikacji miejskiej, gdzie do stwierdzenia, że opłata została uiszczona konieczne jest nie tylko nabycie biletu, ale również jego poprawne skasowanie.  Opłata drogowa służy konkretnemu przejazdowi, a karta opłaty stanowi dowód uiszczenia tej opłaty, dlatego prawidłowo wypełniona musi znajdować się w pojeździe w trakcie przejazdu. Nałożenie na przewoźnika wyżej wymienionych obowiązków gwarantuje przypisanie karty opłaty do wskazanego pojazdu, przy użyciu którego w ustalonym terminie będzie wykonywany transport. Zapobiega to wielokrotnemu wykorzystywaniu karty opłaty przez więcej niż jeden pojazd lub przez jeden pojazd, ale w różnym czasie.

Trybunał nie podzielił stanowiska sądu pytającego, że dla realizacji celów określonych w ustawie nie jest konieczne zrównanie odpowiedzialności osób, które nie posiadały karty opłaty w pojeździe w momencie kontroli z osobami, które takiej opłaty w ogóle nie uiściły. Określony w przepisach tryb wnoszenia opłat za przejazd po drogach krajowych powoduje, że okazanie karty opłaty po kontroli nie gwarantuje, iż została ona wypełniona przed rozpoczęciem przejazdu, a więc czy w istocie opłata za ten konkretny przejazd została uiszczona. W związku z tym nie ma podstaw do łagodniejszego potraktowania tego typu niedopełnienia obowiązku ustawowego. 

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Mirosław Wyrzykowski, sprawozdawcą była sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.