Komunikat po Drukuj

Krąg podmiotów uprawnionych do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty. P 80/08

Brak możliwości złożenia korekty deklaracji i wniosku przez wspólników rozwiązanej spółki cywilnej o stwierdzenie nadpłaty podatku VAT za okres, w którym spółka prowadziła działalność jest niezgodne z konstytucją.

24 lutego 2009 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi dotyczące kręgu podmiotów uprawnionych do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty i korekty deklaracji wspólników rozwiązanej spółki cywilnej będącej podatnikiem podatku od towarów i usług.

W wyroku z 10 marca 2009 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 75 par. 2 pkt 1 lit. b i par. 3 oraz art. 81 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa w zakresie, w jakim nie regulują trybu złożenia korekty deklaracji i wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku od towarów i usług przez byłych wspólników rozwiązanej spółki cywilnej będącej podatnikiem tego podatku, są niezgodne z art. 2 w związku z art. 64 ust. 1 konstytucji i nie są niezgodne z art. 64 ust. 3 konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny wskazał na różnice w sposobie traktowania spółki cywilnej, w ramach której wspólnicy prowadzą wspólną działalność gospodarczą, na gruncie prawa cywilnego i podatkowego. Niezależnie od braku zdolności prawnej na tle prawa cywilnego spółka ta jest bowiem uznawana za podatnika podatku VAT. Kontrowersje, jakie powstają, ujawniają się najdobitniej w kontekście rozwiązania spółki. Przepisy kodeksu cywilnego nie wyodrębniają i nie regulują precyzyjnie fazy likwidacji spółki cywilnej. W praktyce funkcjonowania organów podatkowych przyjęta jest więc interpretacja, w myśl której spółka traci swój byt prawny - jako podatnik podatku VAT - z chwilą zaistnienia przyczyny rozwiązania spółki. Zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej i ustawy o VAT na wspólnikach rozwiązanej spółki cywilnej ciąży odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spółki, a także obowiązek sporządzenia tzw. spisu z natury i zapłaty podatku VAT od remanentu likwidacyjnego. Nie mają oni natomiast możliwości złożenia korekty deklaracji i wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku VAT za okres, w którym spółka prowadziła działalność. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, rozwiązanie takie narusza zasadę sprawiedliwości społecznej, rozpatrywaną w powiązaniu z wyrażonymi w art. 64 ust. 1 konstytucji gwarancjami ochrony własności i innych praw majątkowych. Istniejąca niespójność rozwiązań prawa cywilnego i podatkowego oraz asymetria praw i obowiązków stosunku prawno-podatkowego powodują bowiem, że wspólnicy - jako osoby ponoszące ekonomiczny ciężar podatku i będące współwłaścicielami majątku spółki - nie mają możliwości odzyskania nienależnego świadczenia podatkowego.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Mirosław Granat, a sprawozdawcą była sędzia TK Teresa Liszcz.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.