Komunikat po Drukuj

Zasady ustalania prawa do opłat egzekucyjnych zastępcy komornika ustanowionego w związku z odwołaniem lub śmiercią komornika. SK 5/09

Zasady ustalania prawa do opłat egzekucyjnych zastępcy komornika ustanowionego w związku z odwołaniem lub śmiercią komornika są niezgodne z konstytucją.

16 czerwca 2009 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Grzegorza B. dotyczącą zasad ustalania prawa do opłat egzekucyjnych zastępcy komornika ustanowionego w związku z odwołaniem lub śmiercią komornika.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 63 ust. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji w zakresie, w jakim nie przyznaje zastępcy komornika - ustanowionemu w związku z odwołaniem albo śmiercią komornika - prawa do opłat egzekucyjnych prawomocnie przez niego ustalonych przed jego odwołaniem, jest niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 i art. 2 konstytucji. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

Kwestionowany przepis przewiduje, że: "Komornikowi odwołanemu oraz spadkobiercom zmarłego komornika należą się opłaty prawomocnie ustalone przed odwołaniem lub śmiercią". Skarżący nie kwestionuje przedmiotu powołanej regulacji, ale uważa, że powinni być nią objęci także zastępcy komorników. Dlatego skarżący zakwestionował art. 63 ust. 5 ustawy o komornikach w zakresie, w jakim nie przyznaje zastępcy komornika, ustanowionemu w związku z odwołaniem albo śmiercią komornika, prawa do opłat egzekucyjnych prawomocnie ustalonych przez zastępcę komornika przed jego odwołaniem lub śmiercią, a które wpłynęły na konto kancelarii już po odwołaniu (śmierci) zastępcy komornika. Jako wzorce kontroli konstytucyjności kwestionowanej normy skarżący wskazał art. 32 ust. 1 konstytucji (nakaz równego traktowania) w związku z art. 64 oraz art. 2 konstytucji (obowiązek jednakowej ochrony własności, co dotyczy także innych niż własność praw majątkowych).

Trybunał Konstytucyjny uznał zarzuty skargi za uzasadnione.
Zastępca odwołanego lub zmarłego komornika ma identyczne prawa i obowiązki co komornik: wykonuje na własny rachunek czynności egzekucyjne (art. 3a ustawy), stosuje się do niego przepisy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ubezpieczeniach społecznych, o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym oraz dotyczące osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Ponosi przy tym odpowiedzialność jak komornik, a zatem tak jak on jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności. Działania komornika i zastępcy komornika, stanowiące w obu wypadkach formę realizowania powierzonej im władzy publicznej, są więc w istocie tożsame. To zaś uzasadnia ich jednakowe traktowanie w zakresie wynagradzania po odwołaniu z pełnionej funkcji, gdyż zarówno praca, jak i ryzyko z nią związane rysują się identycznie. Podkreślić trzeba, że chodzi tu o zastępcę komornika ustanowionego na wypadek odwołania lub śmierci komornika, a więc zastępcę działającego w sytuacji braku obsadzenia funkcji komornika, nie o osobę faktycznie zastępującą tymczasowo komornika, który jest powołany i pełni urząd.

Kwestionowana regulacja powoduje, że opłaty prawomocnie ustalone przez odwołanego komornika, które trafią do kancelarii już w czasie "urzędowania" zastępcy komornika należą się odwołanemu komornikowi (w wypadku śmierci komornika - jego spadkobiercom). Poza tym prawomocnie ustalone opłaty za czynności podjęte przez zastępcę komornika, które nie wpłyną na konto kancelarii przed końcem pełnienia zastępstwa, przypadną nowo powołanemu komornikowi. Zróżnicowanie dwóch grup podmiotów (komornik - zastępca powołany na wypadek odwołania lub śmierci komornika) jest nieuzasadnione w świetle konstytucji. Pominięcie zastępcy komornika w art. 63 ust. 5 ustawy o komornikach powoduje nie­ dające się konstytucyjnie zaaprobować przesunięcie majątkowe pomiędzy dochodami zastępcy komornika a osobą, która objęła po nim rewir. Nowo powołany komornik uzyskuje przywilej kosztem odwołanego zastępcy komornika, a ten ostatni pozbawiany jest wynagrodzenia za wykonaną pracę. Wynikające z zakwestionowanego przepisu kryterium zróżnicowania pozycji prawnej komorników oraz zastępców komorników ma charakter arbitralny, a ponadto nie pozostaje w związku z wartościami, zasadami czy normami konstytucyjnymi, które uzasadniałyby odmienne traktowanie podmiotów podobnych w zakresie ochrony ich praw majątkowych.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Mirosław Wyrzykowski, a sprawozdawcą była sędzia TK Ewa Łętowska.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.