Komunikat po Drukuj

Kary pieniężne za naruszenie przepisów o rybołówstwie. K 13/08

Wyszczególnione przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi godzą w zasady państwa prawnego ze względu na całkowitą niedookreśloność czynu, za który może zostać wymierzona kara administracyjna.

6 lipca 2009 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Grupy posłów na Sejm dotyczący kar pieniężnych za naruszenie przepisów o rybołówstwie.

W wyroku z 7 lipca 2009 r. Trybunał orzekł, że: 
- art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 19 lutego 2004 r. o rybołówstwie jest zgodny z art. 2, art. 7, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 konstytucji oraz z art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. 
- § 2 pkt 37, § 3 pkt 38, § 4 pkt 39 i § 5 pkt 29 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 kwietnia 2005 r. w sprawie wysokości kar pieniężnych za naruszenia przepisów o rybołówstwie są niezgodne z art. 2 konstytucji oraz nie są niezgodne z art. 42 ust. 1 konstytucji. W pozostałym zakresie powyższe rozporządzenie jest zgodne z art. 63 ust. 4 ustawy powołanej w punkcie 1 oraz z art. 2, art. 7 i z art. 92 ust. 1 konstytucji, a także nie jest niezgodne z art. 42 ust. 1 konstytucji.

Ponadto Trybunał umorzył postępowanie w zakresie dotyczącym badania zgodności § 2 pkt 37, § 3 pkt 38, § 4 pkt 39 i § 5 pkt 29 powyższego rozporządzenia ze względu na zbędność wydania wyroku.

Trybunał Konstytucyjny zwrócił uwagę, że kwestionowana ustawa o rybołówstwie nie zamyka drogi sądowej. Prawomocne decyzje, mocą których nakładane są sankcje pieniężne podlegają – jak wszystkie decyzje administracyjne – zaskarżeniu do sądu. Tym samym nie sposób skutecznie zarzucić kwestionowanemu przepisowi naruszenia prawa do sądu, bo każdy ukarany w trybie ustawy ma prawo i możliwość przedstawienia sprawy niezależnemu, bezstronnemu i niezawisłemu sądowi administracyjnemu.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego kwestionowane rozporządzenie – jako całość – spełnia konieczne warunki i prawidłowo doprecyzowuje regulację ustawową, normując szczegółowe sankcje za naruszenie postanowień ustawy i chroniąc ją przed zbyt szczegółowymi unormowaniami w akcie tej rangi. Trybunał zwrócił uwagę, że wnioskodawca nie wskazał żadnego przepisu rozporządzenia (z wyjątkiem poniższych), normującego stan faktyczny, który nie mieściłby się w dyspozycji ustawowej.

Analizując wyszczególnione przez wnioskodawcę przepisy rozporządzenia – § 2 pkt 37, § 3 pkt 38, § 4 pkt 39 i § 5 pkt 29 – Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że choć wnioskodawca poddał w wątpliwość tylko ich zgodność z art. 42 ust. 1 konstytucji, jednak dopuszczalne jest ich badanie także w aspekcie pozostałych wzorców kontroli, wskazanych dla rozporządzenia jako całości. Istotne jest przy tym, że treść normatywna art. 2 konstytucji jest bardzo szeroka i nie ogranicza się jedynie do „konieczności określania ustawowych przesłanek zasad wymiaru kary”. Wszystkie cztery wymienione przepisy zawierają identyczną regulację, sprowadzającą się do możliwości nałożenia kary administracyjnej „za naruszenie w inny sposób przepisów ustawy, aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie oraz przepisów Wspólnej Polityki Rybackiej Unii Europejskiej”. Kara ta może zostać wymierzona w granicach określonych „widełkami”, różnymi dla armatora i kapitana dużego statku rybackiego (od 2 tys. do 20 tys. zł), armatora lub kapitana małego statku rybackiego (od 500 do 22 tys. zł) oraz dla innych naruszeń (od 1 tys. do 22 tys. zł). Autor rozporządzenia najpierw w kilkudziesięciu punktach każdego paragrafu precyzuje rozmaite naruszenia przepisów ustawy, aktów wykonawczych oraz przepisów Wspólnej Polityki Rybackiej Unii Europejskiej i określa grożące za nie kary administracyjne, a następnie – jak gdyby „na wszelki wypadek” – zamieszcza przepis blankietowy. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że tak sformułowane przepisy nie spełniają nawet minimalnych wymogów stawianych regulacjom sankcyjnym i w sposób jawny godzą w zasady państwa prawnego wynikające z art. 2 konstytucji, ze względu na całkowitą niedookreśloność czynu, za który może zostać wymierzona kara administracyjna. Na ich podstawie możliwe jest dolegliwe karanie szerokiego kręgu podmiotów (obejmującego m.in. armatorów i kapitanów statków rybackich czy przedsiębiorców skupujących lub przetwarzających organizmy morskie) za całkowicie nieokreślone zachowania. Tymczasem adresat rozporządzenia, mając do czynienia z tak rozbudowanym katalogiem zachowań, pociągających za sobą wymierzenie kary administracyjnej, powinien mieć pewność, że za inne zachowania kara taka mu nie grozi.

Rozprawie przewodniczył wiceprezes TK Janusz Niemcewicz, a sprawozdawcą był sędzia TK Mirosław Wyrzykowski.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.