Zsady uiszczania opłat sądowych od środka odwoławczego w sprawach gospodarczych SK 20/07
Odrzucenie przez sąd nieopłaconych środków odwoławczych lub środków zaskarżenia, wniesionych przez przedsiębiorcę niereprezentowanego przez adwokata lub radcę prawnego, bez uprzedniego wezwania do uiszczenia należnej opłaty jest niezgodne z konstytucją.
26 czerwca 2008 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną KLINKMAR sp. z o.o. dotyczącą zasad uiszczania opłat sądowych od środka odwoławczego w sprawach gospodarczych.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1302 § 4 zdanie pierwsze w związku z art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zakresie, w jakim w postępowaniu w sprawach gospodarczych przewidują, że sąd odrzuca nieopłacone środki odwoławcze lub środki zaskarżenia, wniesione przez przedsiębiorcę niereprezentowanego przez adwokata lub radcę prawnego, bez uprzedniego wezwania do uiszczenia należnej opłaty, są niezgodne z art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.
Uregulowanie wynikające z zaskarżonych przepisów zamyka drogę do merytorycznego badania przez sąd zarzutów podniesionych w środkach odwoławczych lub środkach zaskarżenia. Tym samym oddziałuje na prawo przedsiębiorcy do zaskarżenia orzeczeń wydawanych w sprawach gospodarczych. Kwestionowany przepis odnosi obowiązek uiszczenia opłaty bez uprzedniego wezwania wyłącznie do przedsiębiorcy będącego stroną postępowania odrębnego w sprawach gospodarczych. W takim postępowaniu działa wprawdzie profesjonalny podmiot gospodarczy, jednak za dopuszczalnością odrzucenia nieopłaconego pisma procesowego bez wezwania do uzupełnienia opłaty winien przemawiać wzgląd na profesjonalizm reprezentacji prawnej, a nie okoliczność, że sam spór ma charakter gospodarczy (a więc, że jego strony są profesjonalistami w zakresie jakiejś branży). Co do przedsiębiorców zasadne jest oczekiwanie podwyższonej staranności nie tylko w zakresie prowadzonej przez nich działalności o charakterze profesjonalnym, ale także w zakresie sądowego sporu gospodarczego. Nie znaczy to jednak, że stawiane im wymagania procesowe mają być takie, jak w wypadku profesjonalnych pełnomocników świadczących pomoc prawną.
Rozprawie przewodniczyła sędzia TK Ewa Łętowska, a sprawozdawcą był sędzia TK Wojciech Hermeliński.