Komunikat po Drukuj

Zasady wyłączania z ubezpieczenia społecznego rolników P 8/05

Przepis ustawy z 2 kwietnia 2004 r. w zakresie, w jakim ze względu na formę opodatkowania wyłącza z obowiązkowego ubezpieczenia społecznego rolników jest niezgodny z Konstytucją.

13 marca 2006 r. o godz. 12. 30 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie dotyczące zasad wyłączania z ubezpieczenia społecznego rolników.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że: - art. 5 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz o zmianie niektórych innych ustaw jest zgodny z art. 2 i art. 32 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 20 Konstytucji. - art. 5 ust. 2 powyższej ustawy w zakresie, w jakim ze względu na formę opodatkowania wyłącza z obowiązkowego ubezpieczenia społecznego rolników, z końcem trzeciego kwartału 2004 r., rolnika lub domownika prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą, jest niezgodny z art. 2 i art. 32 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 20 Konstytucji.

Ustawodawca przyjął założenie, że dla osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników to działalność rolnicza powinna stanowić podstawowe źródło dochodu, natomiast działalność pozarolnicza powinna osiągać niewielkie rozmiary i mieć jedynie charakter wspomagający ten dochód. Chodziło o to, aby system ubezpieczeń społecznych rolników obejmował osoby, dla których rolnictwo jest zasadniczym źródłem utrzymania. Nowelizacja dokonana na mocy ustawy z 2 kwietnia 2004 r. nie realizowała tego celu, gdyż o marginalnym charakterze działalności gospodarczej świadczy nie rodzaj opodatkowania, ale wysokość uzyskiwanych dochodów. Tym samym wyłączenie z rolniczego ubezpieczenia społecznego, rolników, którzy prowadzili jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą opodatkowaną, na zasadach ogólnych, ale uzyskiwany dochód nie przekraczał określonej kwoty, nosi znamiona dyskryminacji. Trybunał stwierdził równocześnie, że uzasadnione jest wskazanie terminu, w jakim zainteresowani rolnicy powinni przedstawić stosowne dokumenty. Samo wskazanie terminu zamykającego okres weryfikacji uprawnień, przy zachowaniu odpowiedniego okresu dostosowawczego, nie godzi w żadną z zasad konstytucyjnych. Fakt, że zarówno organ rentowy, jak i sąd pierwszej instancji przypisał terminowi charakter terminu zawitego (wyznaczonego do wykonywania określonych uprawnień, z niedotrzymaniem którego wiąże się wygaśnięcie tych uprawnień), nie podlega ocenie Trybunału Konstytucyjnego. Sąd apelacyjny będzie decydował o możliwości przywrócenia terminu.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Mirosław Wyrzykowski, a sprawozdawcą był sędzia TK Jerzy Ciemniewski.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.