Postępowanie sądowoadministracyjne P 15/04
8 marca 2005 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku w sprawie konstytucyjności niektórych przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 149 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej jest zgodny z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 184 zd. 1 Konstytucji. Ponadto Trybunał postanowił umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie, z powodu niedopuszczalności wydania orzeczenia.
Problem konstytucyjny dotyczy sytuacji, gdy zaskarżony przepis (art. 149 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej z 2004 r.) przewidując wygaśnięcie decyzji administracyjnych odnosi to także do decyzji, będących w toku kontroli przed sądem administracyjnym. Zgodnie z tezą Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, sąd nie ma wówczas możliwości wydania rozstrzygnięcia merytorycznego, musi bowiem wydać orzeczenie procesowe o umorzeniu postępowania z uwagi na jego bezprzedmiotowość. Zdaniem WSA sytuacja taka narusza konstytucyjne prawo do sądu (art. 45 Konstytucji).
Trybunał Konstytucyjny uznał, że nie znajduje uzasadnienia przyjęte przez WSA założenie, iż art. 149 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej z 2004 r. (na mocy którego wygasły decyzje odmawiające przyznania zasiłku) powoduje bezprzedmiotowość postępowania sądowo-administracyjnego. TK wskazał, że choć art. 149 ust. 1 przewiduje wygaśnięcie wszystkich decyzji z datą wejścia w życie ustawy, nie powoduje to "uznania za niebyłe" tego, co wydarzyło się od momentu ich wydania. Wygaśnięcie decyzji przyznającej świadczenia powoduje, że ustaje obowiązek wypłacania świadczeń na przyszłość, co jednak nie narusza podstawy prawnej i prawidłowości dotychczas wypłaconych świadczeń. Natomiast w wypadku decyzji negatywnej - odmawiającej przyznania świadczeń, nawet jej wygaśnięcie nie zdezaktualizuje powinności dokonania kontroli przez sąd administracyjny. Jeżeli okazałoby się, że decyzja negatywna była niezgodna z prawem, to powoduje, że za okres do wejścia w życie ustawy z 2004 r. stronie należało przyznać zasiłek.
TK stwierdził więc, ze art. 149 ust. 1 zakwestionowanej ustawy nie narusza konstytucyjnie gwarantowanego prawa obywateli do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji). W związku z uznaniem za zgodny z Konstytucją pierwszego z zaskarżonych przepisów brak jest podstaw do badania konstytucyjności pozostałych zaskarżonych przepisów.
Rozprawie przewodniczył sędzia TK Marek Mazurkiewicz, a sprawozdawcą była sędzia TK Ewa Łętowska.
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.