Komunikat po Drukuj

Umorzenie kredytu studenckiego P 18/03

14 czerwca 2005 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Przepisy, na podstawie których dotąd umarzane były kredyty studenckie są zgodne z konstytucją.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że § 14 ust. 8 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 30 września 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad, trybu i kryteriów udzielania, spłacania oraz umarzania kredytów studenckich i pożyczek studenckich, wysokości kredytu studenckiego i pożyczki studenckiej, warunków i trybu rozliczeń z tytułu pokrywania odsetek należnych bankom od kredytów studenckich oraz wysokości oprocentowania pożyczki i kredytu studenckiego spłacanego przez pożyczkobiorcę lub kredytobiorcę jest zgodny z art. 15 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 6 ustawy z 17 lipca 1998 roku o pożyczkach i kredytach studenckich i z art. 92 ust. 1, art. 177 i art. 184 Konstytucji. Ponadto Trybunał umorzył postępowanie w pozostałym zakresie ze względu na niedopuszczalność orzekania.

Naczelny Sąd Administracyjny skierował do Trybunału Konstytucyjnego pytanie prawne dotyczące odmowy umorzenia przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu kredytu studenckiego. NSA zgłosił wątpliwość co do zasadności umorzenia kredytu przez organy administracji w postępowaniu administracyjnym, nie zaś w ramach cywilnoprawnej umowy o kredyt bankowy między studentem a bankiem. Instytucja prawna pożyczek i kredytów studenckich jest jednym z instrumentów realizacji konstytucyjnego obowiązku wspierania finansowego i organizacyjnego studentów przez władze publiczne. Ustawodawca oparł funkcjonowanie instytucji kredytu studenckiego na zasadach umowy. Jednak w określonych ustawą, konkretnych sytuacjach dopuścił działanie Ministra. W systemie kredytów i pożyczek studenckich kredytobiorcy muszą spełnić dodatkowe określone prawem wymogi. W szczególnych okolicznościach możliwe jest częściowe lub całkowite umorzenie kredytu. Wymóg zrekompensowania związanych z tym skutków finansowych ciąży na Funduszu Pożyczek i Kredytów Studenckich, zaś same decyzje o umorzeniu częściowym bądź całkowitym kredytu są podejmowane przez bank kredytujący. Minister z kolei podejmuje decyzję o umorzeniu w sytuacjach wymagających jego oceny, określonych w odpowiednich przepisach rozporządzenia. Wynika to z faktu, że jest on organem sprawującym kontrolę i nadzór nad prawidłowym dysponowaniem środkami Funduszu. Umowa kredytu studenckiego ma więc charakter cywilnoprawny. Brak jest podstaw aby stosunek między bankiem a kredytobiorcą oceniać w kategoriach publicznoprawnych. Minister swą decyzją umarza kredyt studencki na podstawie przysługujących mu kompetencji. Nie jest on jednak stroną umowy kredytu udzielanego przez bank studentowi, lecz podmiotem podejmującym czynności, konieczne do zaangażowania publicznych środków finansowych.

Naczelny Sąd Administracyjny oczekiwał też dokonania przez Trybunał ogólnej wykładni prawa. Sądowi pytającemu chodziło o wyjaśnienie wątpliwości, czy sprawa umorzenia kredytu ma charakter administracyjny i należy do kompetencji sądownictwa administracyjnego czy też cywilnego. Takie sformułowanie pytania prawnego do TK jest niedopuszczalne. NSA zadaje bowiem pytanie do sprawy, którą sam obowiązany jest rozstrzygnąć przez odpowiednią kwalifikację sytuacji zainteresowanego.

Rozprawie przewodniczyła sędzia TK Ewa Łętowska, a sprawozdawcą był sędzia TK Marek Mazurkiewicz.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.