Komunikat po Drukuj

Wygaśnięcie hipoteki z mocy prawa SK 10/05

Przepisy ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych w brzmieniu nadanym ustawą z 21 grudnia 2001 r. stanowiące o wygaśnięciu hipoteki z mocy prawa są niedopuszczalną ingerencją w konstytucyjnie chronione prawa wierzyciela hipotecznego.

21 grudnia o godz. 9.15 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał skargę konstytucyjną Kredyt Banku S.A. dotyczącą wygaśnięcia hipoteki z mocy prawa.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy art. 44 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 21 grudnia 2001 r. są niezgodne z art. 64 ust. 2 w związku z art. 2, art. 20 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że kwestionowane przepisy są niedopuszczalną ingerencją w sferę konstytucyjnie chronionych praw wierzyciela hipotecznego. Ustawodawca nie przewidział przy tym rozwiązania sytuacji, w której spółdzielnia nie posiada nieruchomości, na której mogłaby ustanowić nową, "zastępczą" hipotekę. Tymczasem hipoteka obejmuje nieruchomość wraz z przynależnościami i utrzymuje się na niej jako na całości aż do zupełnego wygaśnięcia wierzytelności, którą zabezpiecza. Późniejsze zmiany dotyczące nieruchomości, np. jej podział, muszą pozostawać bez wpływu na sytuację prawną wierzyciela hipotecznego. Trybunał podkreślił, że sama regulacja przewidująca wygaśnięcie hipoteki nie musiałaby zostać oceniona negatywnie, o ile ustawodawca wprowadziłby alternatywne i co najmniej równoważne środki ochrony interesów wierzyciela.

Wyrok TK wymaga stosownej interwencji ustawodawcy w kierunku stworzenia zupełnie nowego mechanizmu gwarantowania praw wierzycieli hipotecznych bądź też co najmniej wprowadzenia obowiązku podziału powstałej hipoteki łącznej w stosunku odpowiadającym udziałowi poszczególnych właścicieli w nieruchomości wspólnej. W związku z tym Trybunał Konstytucyjny odroczył wejście w życie wyroku o rok.

Rozprawie przewodniczył prezes TK Marek Safjan, a sprawozdawcą był sędzia TK Marian Zdyb.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.