Komunikat po Drukuj

Upoważnienie ustawowe, prawo do sądu K 22/03

16 marca 2004 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie konstytucyjności niektórych przepisów dekretu z dnia 18 września 1954 roku o likwidacji nie podjętych depozytów i nie odebranych rzeczy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 marca 1971 roku w sprawie orzekania o przejściu depozytów na własność Państwa.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że: art. 6 dekretu o likwidacji nie podjętych depozytów i nie odebranych rzeczy oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 marca 1971 roku w sprawie orzekania o przejściu depozytów na własność Państwa są niezgodne z art. 92 ust. 1 i art. 64 ust. 3 Konstytucji. Trybunał uznał także, że art. 235 Kodeksu postępowania karnego (k.p.k.) w związku z art. 231 § 1 zd. 2 i w związku z art. 465 § 2 K.p.k. oraz w związku z dekretem i rozporządzeniem, w zakresie, w jakim nie przewiduje sądowej kontroli postanowienia prokuratora o przejściu depozytu na rzecz Skarbu Państwa, są niezgodne z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji.

Trybunał uznał, że upoważnienie do wydania rozporządzenia, zawarte w art. 6 zaskarżonego dekretu, nie odpowiada standardom konstytucyjnym (art. 92 ust. 1 Konstytucji), bowiem ani w zaskarżonym przepisie, ani w tekście samego dekretu z 1954 r. nie można odnaleźć wskazówek pozwalających na rekonstrukcję założeń aktu wykonawczego. Niekonstytucyjność upoważnienia zawartego w zaskarżonym dekrecie nie pociąga za sobą automatycznie wadliwości zaskarżonego aktu wykonawczego. W momencie wydania tego aktu (tj. przed wejściem w życie Konstytucji z 1997 roku), przepis będący podstawą działań legislacyjnych w pełni odpowiadał wymogom prawno - konstytucyjnym. Zaskarżone rozporządzenie jest natomiast niezgodne z Konstytucją z poniższych powodów.

Art. 6 dekretu przeniósł ciężar unormowania kwestii dotyczących pozbawienia własności na rozporządzenie. Na mocy tego przepisu zasady i tryb unormowania przepadku depozytu zostały więc zawarte w akcie rangi podustawowej (§1 rozporządzenia z 16 marca 1971 r.). Zdaniem TK przepis ten należy uznać za sprzeczny z art. 64 Konstytucji, własność należy bowiem do konstytucyjnie chronionych, fundamentalnych praw jednostki, które mogą być ograniczane jedynie w drodze ustawowej. Trybunał wskazał ponadto, iż rozstrzyganie kwestii własnościowych związanych z likwidacją depozytów nie może być powierzane organom spoza kręgu władzy publicznej. Narusza to zasadę zaufania obywateli do państwa (art. 2 Konstytucji).

Trybunał uznał także, że kwestia "likwidacji depozytu" i jego przejścia na rzecz Państwa wymaga istnienia możliwości odwołania się do kontroli sądowej. Brak "prawa do sądu" jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Rozprawie przewodniczył Sędzia TK Wiesław Johann, a sprawozdawcą była Sędzia TK Ewa Łętowska.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.