Komunikat po Drukuj

Wyłączenie sędziego SK 19/02

20 lipca 2004 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Józefa A. w sprawie zgodności art. 48 § 1 pkt 5 w związku z art. 401 pkt 1 art. 379 pkt 4 Kodeksu postępowania cywilnego z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał orzekł, że art. 48 § 1 pkt 5 w związku z art. 401 pkt 1 art. 379 pkt 4 Kodeksu postępowania cywilnego w zakresie, w jakim ogranicza on wyłączenie sędziego z mocy ustawy tylko do spraw, w których sędzia ten orzekał w instancji bezpośrednio niższej jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Udział sędziego wyłączonego od rozpoznania sprawy z mocy ustawy - m.in. z powodu orzekania przez niego w sprawie w niższej instancji - stanowi bezwzględną przyczynę wznowienia postępowania. W orzecznictwie ukształtowało się takie rozumienie tego przepisu, zgodnie z którym wyłączenie sędziego ze względu na udział we wcześniejszych stadiach postępowania możliwe jest jedynie w przypadku orzekania przez niego w danej sprawie w instancji bezpośrednio niższej.

Trybunał podkreślił, że niezgodność ustawy z Konstytucją może przyjmować różne formy - niekiedy ujawnia się dopiero w procesie stosowania prawa. Przedmiotem rozpoznania TK nie jest literalna treść zaskarżonego przepisu, ale taka treść normy prawnej, która została powszechnie przyjęta w procesie stosowania prawa. Zdaniem Trybunału dopuszczenie do kontrolowania przez sędziego orzeczeń wydanych przez niego we wcześniejszej instancji narusza zarówno realną bezstronność sądu, jak i zewnętrzne znamiona jego niezawisłości(art. 45 Konstytucji). Trybunał uznał, że dyskwalifikacja prawidłowego w swej treści przepisu jest niezbędna dla ochrony konstytucyjnie gwarantowanych praw i wolności obywatelskich.

Rozprawie przewodniczyła sędzia TK Biruta Lewaszkiewicz - Petrykowska, a sprawozdawcą był sędzia TK Marek Mazurkiewicz.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.