Komunikat po Drukuj

Fundusz pomocy postpenitencjarnej K 20/04

W dniu 13 grudnia 2004 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie konstytucyjności art. 45 ust. 1 Ustawy budżetowej na rok 2004 z dnia 23 stycznia 2004 roku w zakresie, w jakim zobowiązuje fundusz pomocy postpenitencjarnej do wpłacania 40% planowanych wpływów do budżetu państwa.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 45 ust. 1 Ustawy budżetowej na rok 2004 z dnia 23 stycznia 2004 roku w zakresie, w jakim zobowiązuje do dokonywania wpłat do budżetu państwa w wysokości 40% planowanych wpływów na fundusz pomocy postpenitencjarnej, o którym mowa w art. 43 Kodeksu karnego wykonawczego jest zgodny z art. 67 ust.2 oraz nie jest niezgodny z art. 41 ust. 4 i art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3.

Fundusz pomocy postpenitencjarnej jest podstawą materialną jednej z form świadczenia pomocy osobom zwalnianym z zakładów karnych oraz ich rodzinom. Fundusz ma status środka specjalnego w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. Składają się na niego środki: pochodzące z potrącenia 20% wynagrodzenia za pracę więźniów, uzyskane w wyniku orzeczenia kary dyscyplinarnej, a także pochodzące z dotacji i darowizn lub innych źródeł.

Trybunał wskazuje, na brak powiązania miedzy pracą skazanych i wypracowanymi przez nich zasobami, a pomocą finansową otrzymywaną przez osoby zwalniane z zakładów karnych. Fundusz można określić jako w pewnym sensie anonimowy: ci, którzy uzyskują świadczenia nie wiedzą, kto na nie zapracował. Brak jest związku prawnego miedzy procesem zasilania finansowego funduszu, a procesem czerpania z niego, w związku z czym zarzut naruszenia praw majątkowych skazanych (art. 64 ust. 1 Konstytucji) został uznany za nieadekwatny. Trybunał podzielił także stanowisko prokuratora, co do nieadekwatności wzorca kontroli, jakim jest zasada humanitarnego traktowania obywateli (art. 41 ust. 4 Konstytucji). Byli więźniowie są traktowani dokładnie tak, jak inne podmioty. Otrzymują oni pomoc społeczną, według ogólnie obowiązujących norm, a świadczenia z Funduszu pomocy postpenitencjarnej mają jedynie charakter dodatkowego wsparcia. Nie można zatem uznać, że zaskarżony przepis prowadzi do dyskryminacji byłych więźniów.

Zdaniem TK, decyzja o podziale środków publicznych ma charakter polityczny. Dysponowanie tymi środkami mieści się w granicach swobody ustawodawczej parlamentu. Trybunał nie jest władny oceniać merytorycznych decyzji parlamentu w zakresie dysponowania środkami finansowymi. TK podkreślił wyjątkowo silne domniemanie konstytucyjności ustawy budżetowej. Ingerencja w plan finansowy państwa jest w związku z tym możliwa tylko w wyjątkowych sytuacjach.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Adam Jamróz, a sprawozdawcą była sędzia TK Biruta Lewaszkiewicz - Petrykowska.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.