Lustracja K 7/01
5 marca 2003 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie zgodności z Konstytucją i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi niektórych artykułów ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 roku o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1955-1990 osób pełniących funkcje publiczne (tzw. ustawa lustracyjna).
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 2 w związku z art. 11 i 40 ust. 3 ustawy lustracyjnej jest zgodny z art. 30, art. 32 i art. 47 Konstytucji, oraz że art. 11 i art. 40 ust. 3 ustawy lustracyjnej są zgodne z art. 45 ust 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji oraz z art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i z art. 14 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Trybunał orzekł także , że art. 11 i art. 40 ust. 3 zaskarżonej ustawy, są niezgodne z art. 32 i art. 47 Konstytucji oraz nie są niezgodne z art. 30 Konstytucji.
Trybunał stwierdził, że w sytuacji, w której dopuszcza się istnienie postępowania lustracyjnego, trzeba godzić się z koniecznością ingerencji w prawo do prywatności. Trybunał uznał za słuszne ustanowienie maksymalnie zobiektywizowanego kryterium formalnego określającego grono osób zobowiązanych do ujawnienia faktu współpracy ze służbami bezpieczeństwa. TK wskazał, iż poprzez lustrację, chroniącą zasadę jawności życia publicznego, realizowany jest interes państwa. Stanowi on w tym przypadku wystarczające usprawiedliwienie dla naruszenia konstytucyjnie gwarantowanego prawa do prywatności. Trybunał podkreślił także, że obowiązek złożenia oświadczeń o współpracy ze służbami bezpieczeństwa dotyczy jedynie osób kandydujących lub już pełniących funkcje publiczne, w stosunku do których znacznie węziej zakreślone są granice chronionej prawnie prywatności.
TK uznał za niekonstytucyjne art. 11 i art. 40 ust. 3 ustawy lustracyjnej w zakresie w jakim obejmują one tajemnicą i wyłączają z obowiązku publikacji dane zawarte w części B załącznika dotyczące funkcji i czasu jej pełnienia w organach bezpieczeństwa państwa. Trybunał uznał, że publikowanie informacji w sposób nie wskazujący, jakie funkcje pełniły dane osoby w aparacie służby bezpieczeństwa, może wprowadzać w błąd opinię publiczną. Ujawnianie zaś publicznie informacji niekompletnej, nie zawierającej danych, które mogą mieć znaczenie dla danej osoby może być porównane z niedopuszczalnym ujawnieniem informacji jako takiej i z tej racji stanowi naruszenie art. 47 Konstytucji.
Trybunał wskazał, iż sąd lustracyjny podejmuje jedynie czynności techniczne, związane z przyjęciem oświadczenia lustracyjnego. W jego działalności nie ma miejsca na czynności merytoryczne, bądź orzecznicze. Taki charakter podejmowanej przez sąd lustracyjny działalności wynika z ustawy. Dopiero ewentualna weryfikacja oświadczeń lustracyjnych - wszczynana na wniosek - następuje w drodze postępowania sądowego. Tak rozumiana działalność sądu nie narusza zawartego w art. 45 Konstytucji prawa do sądu, ani też gwarancji sądowych zawartych w konwencjach międzynarodowych.
Trybunał postanowił ponadto umorzyć postępowanie w zakresie dotyczącym badania zgodności art. 11 i art. 40 ust. 3 ustawy lustracyjnej z art. 176 ust. 1 Konstytucji na skutek cofnięcia wniosku.
Rozprawie przewodniczył Wiceprezes TK Andrzej Mączyński, a sprawozdawcą był Prezes TK Marek Safjan.
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.