Świadczenia pieniężne za pracę przymusową P 24/02
17 czerwca 2003 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodka Zamiejscowego w Gdańsku w sprawie konstytucyjności art. 4 ust. 5 ustawy z 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.
Trybunał orzekł, że art. 4 ust. 5 ustawy z 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Zaskarżona ustawa reguluje sytuację prawną zamkniętej grupy osób - obywateli polskich represjonowanych w czasie II wojny światowej. Adresatami pomocy państwa są osoby starsze i ciężko doświadczone przez los, a krąg uprawnionych ulega ustawicznemu zmniejszaniu. Decyzja o przyznaniu świadczeń pieniężnych wydawana jest na wniosek osób represjonowanych, na podstawie właściwych dokumentów, których zgromadzenie jest skomplikowane i pracochłonne.
Trybunał uznał, że zaskarżony przepis jest niezgodny z zasadami: sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji) i równości obywateli wobec prawa (art. 32 Konstytucji). Przepis narusza artykuł 2 Konstytucji, gdyż w sposób niespodziewany diametralnie zmienił sytuację pewnej grupy obywateli. Osoby te zostały zaskoczone nowelizacją, która uniemożliwiła im realizację wcześniejszych planów i dążeń. Zgodnie z art. 32 Konstytucji wszyscy adresaci norm prawnych powinni być traktowani wedle tej samej miary. Art. 4 ust. 5 zaskarżonej ustawy różnicuje natomiast obywateli ze względu na cechę nieistotną, jaką jest data złożenia wniosku, stanowiąca kryterium czysto formalne.
Rozprawie przewodniczył Sędzia TK Janusz Niemcewicz, a sprawozdawcą był Sędzia TK Wiesław Johann.
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.