Zasady i tryb wyboru kandydatów na członków rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa. U 8/13
Zarządzenie Ministra Skarbu Państwa w sprawie zasad i trybu doboru kandydatów do składu rad nadzorczych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa jest zgodne z konstytucją.
14 kwietnia 2014 r. o godz. 13.30 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący zasad i trybu wyboru kandydatów na członków rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że zarządzenie Ministra Skarbu Państwa nr 45 z dnia 6 grudnia 2007 roku w sprawie zasad i trybu doboru kandydatów do składu rad nadzorczych spółek z udziałem Skarbu Państwa oraz rad nadzorczych innych podmiotów prawnych nadzorowanych przez Ministra Skarbu Państwa jest zgodne z art. 93 ust. 1 i 2 konstytucji.
Trybunał uznał, że zarządzenie nr 45 spełnia wymaganie wydania „na podstawie ustawy” przewidziane w art. 93 ust. 2 zdanie drugie konstytucji. Treść kwestionowanego aktu prawnego służy realizacji uprawnień Ministra Skarbu Państwa przyznanych na podstawie przepisów ustaw wskazanych jako podstawa prawna tego zarządzenia. Trybunał podkreślił, że zarządzenie nr 45, dotyczące procedury przygotowawczej, nie może zastąpić wykonywania samych uprawnień właścicielskich czyli powoływania kandydatów na członków rad nadzorczych, wynikających z norm ustawowych. Porównanie art. 92 ust. 1 konstytucji i art. 94 konstytucji z art. 93 ust. 2 zdanie pierwsze konstytucji wskazuje, że ustrojodawca przewidział dla zarządzeń, jako aktów prawa wewnętrznego, luźniejszą determinację ustawową, niż w odniesieniu do aktów prawa powszechnie obowiązującego.
Trybunał, za niezasadny uznał również zarzut naruszenia przez zarządzenie nr 45 art. 93 ust. 2 zdanie drugie konstytucji, zgodnie z którym, zarządzenia nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów. Za decyzję, o której stanowi art. 93 ust. 2 zdanie pierwsze konstytucji można uznać akt wskazania kandydata na członka rady nadzorczej przez Ministra Skarbu Państwa. Podstawę tej decyzji nie stanowi jednak zarządzenie nr 45, lecz właściwe przepisy ustawowe.
Zdaniem Trybunału, nietrafny jest również zarzut naruszenia przez zarządzenie nr 45 art. 93 ust. 1 konstytucji. Zarządzenie nr 45 wyznacza szereg zadań dla osób, znajdujących się w strukturze Ministerstwa Skarbu Państwa, związanych z postępowaniem kwalifikacyjnym poprzedzającym wskazanie przez Ministra Skarbu Państwa kandydatów na członków rady nadzorczej spółki z udziałem Skarbu Państwa. Przepisy te mają służyć wyłonieniu osób, spośród których Minister Skarbu Państwa – realizując kompetencję wynikającą z przepisów ustawy – wybiera członka rady nadzorczej w spółkach z udziałem Skarbu Państwa. Postępowanie regulowane tym zarządzeniem ma charakter pomocniczy, a jego rezultat nie jest wiążący dla organu ustawowo uprawnionego do realizacji uprawnień właścicielskich, czyli Ministra Skarbu Państwa. W sposób bezpośredni na sferę praw i wolności podmiotów, zainteresowanych zasiadaniem w radzie nadzorczej oddziałuje jedynie decyzja Ministra Skarbu Państwa o wskazaniu, bądź niewskazaniu konkretnej osoby jako kandydata na członka rady nadzorczej.
Trybunał Konstytucyjny wskazał, że chociaż w niniejszej sprawie orzekł, że zarządzenie nr 45 jest zgodne z konstytucją, należy stwierdzić, że nie zawiera ono rozwiązania optymalnego. Trybunał zauważył, że postępowanie kwalifikacyjne dotyczące wyboru kandydatów do innego organu spółek z udziałem Skarbu Państwa – a mianowicie zarządu – regulowane jest aktami prawa powszechnie obowiązującego. Zdaniem Trybunału, ustawodawca powinien, rozważyć unormowanie postępowania kwalifikacyjnego przeprowadzanego przez Ministra Skarbu Państwa w celu wyłonienia kandydatów do rad nadzorczych spółek z udziałem Skarbu Państwa również w aktach prawa powszechnie obowiązującego.
Rozprawie przewodniczył sędzia TK Andrzej Wróbel, sprawozdawcą był wiceprezes TK Stanisław Biernat.